De nieuwe nationale veiligheidswetten die China wil opleggen aan Hongkong, zouden subversiviteit, separatisme en buitenlandse inmenging tegen de centrale overheid verbieden. Het voorstel geeft de centrale overheid ook de toestemming om ‘veiligheidsdiensten’ op touw te zetten in de regio, blijkt uit een ontwerp van besluit.
De inspanningen van de Communistische Partij om een nationale veiligheidswet op te leggen worden over het algemeen gezien als een zet om volledige controle te verwerven over de regio, die het voorbije jaar het woelige toneel van prodemocratische betogingen was. Volgens critici zal de nieuwe wet effectief een einde maken aan de regeling van ‘één land, twee systemen’ die Hongkong een hoge mate van autonomie moet schenken.
Burgerrechten
Het nieuws van China’s plan stuit op brede internationale veroordeling en stelt nieuwe onlusten in het vooruitzicht. Volgens critici kan de Chinese regering de wet gebruiken om haar pijlen te richten op al wie kritiek heeft op de centrale overheid, en dan met name betogers. Door de wet zal de Chinese staatsveiligheid bovendien acties kunnen uitvoeren in Hongkong.
In Hongkong is de ene regering na de andere er in het verleden niet in geslaagd om nationale veiligheidswetten in te voeren, omdat de burgers zich zorgen maakten dat die wetgeving burgerrechten zoals de vrijheid van meningsuiting zou uithollen. In 2003 verdween de meest recente poging in de koelkast toen een half miljoen mensen op straat kwamen om te protesteren.
Volgens de staatsmedia zei Wang Chen, de vicevoorzitter van het permanente comité van het nationale volkscongres, vrijdag bij de opening van de jaarlijkse bijeenkomst van het Chinese parlement in Peking dat een ontwerpbesluit over het voorstel ingediend is bij de regering.
Artikel 23 van de Basiswet van Hongkong, de ‘minigrondwet’, stelt dat de regio ‘op eigen initiatief’ nationale veiligheidswetten moet uitvaardigen die ‘verraad, afscheiding, opstand [en] subversie’ tegen de Chinese overheid verbieden.
Volgens het voorgestelde besluit zal het Chinese parlement echter aan het permanente comité vragen om een gedetailleerde wet op te stellen die aan de grondwet van Hongkong toegevoegd moet worden. Vervolgens zal de wet uitgevaardigd — in wezen verordonneerd — worden. Die zet vonden analisten voorheen weinig waarschijnlijk, omdat hij zo provocerend zou zijn.
‘Het komt erop neer dat ze de wetgeving van Hongkong schrijven en aan Carrie Lam zeggen dat ze die moet afkondigen,’ zegt Wilson Leung, een advocaat uit Hongkong die deel uitmaakt van de Progressive Lawyers Group.
‘Dieper in de chaos’
Vrijdag zei Carrie Lam, de leider van Hongkong, dat de wetgeving op de steun van haar regering kon rekenen. Het valt ‘ontegensprekelijk binnen de bevoegdheid van de centrale autoriteiten,’ zei ze.
Volgens Lam is het geweld van de protestbeweging aan het escaleren en wordt het risico op terrorisme steeds groter. De nieuwe wet zou ‘precies de situaties aanpakken waarover de politieke- en zakenwereld in Hongkong en de bevolking zich het voorbije jaar zorgen hebben gemaakt’.
De wetgeving zal volgens haar ‘geen afbreuk doen aan de legitieme rechten en vrijheden’ van de burgers van Hongkong, en ook niet aan de onafhankelijkheid van de rechtspraak’.
Naar verwachting zal de wet volgende week goedgekeurd worden in het Chinese parlement.
De meest recente protesten tegen de regering van Hongkong, die de steun geniet van Peking, vloeiden voort uit een andere controversiële wet, die uitlevering aan China mogelijk had gemaakt.
Binnenkort vieren die protesten hun eerste verjaardag, en de Chinese autoriteiten lijken meer dan ooit vastbesloten om de beweging de kop in te drukken. Daarom nemen ze buitengewone maatregelen die volgens experts onherstelbare schade zullen toebrengen aan de autonomie van de regio, die beschermd wordt binnen de regeling van ‘één land, twee systemen’.
Vrijdag bleven aanklachten tegen de beslissingen binnenstromen. De Raad voor Chinese Zaken van Taiwan vroeg Peking om Hongkong niet ‘nog dieper in de chaos’ te duwen en zei dat de autoriteiten de betogingen ten onrechte toeschrijven aan externe invloeden en ‘separatisten uit Hongkong’.
‘Ongekende aanval’
Mitch McConnell, de meerderheidsleider in de Amerikaanse Senaat, zei dat bijkomende repressie door Peking ‘de Senaat alleen meer zou motiveren om de betrekkingen tussen de Verenigde Staten en China te herzien’.
De Amerikaanse senatoren Marco Rubio en Cory Gardner zeiden net als Jim Risch, de voorzitter van de Senaatscommissie buitenlands beleid, dat de wet ‘een ongekende aanval zal inzetten op de autonomie van Hongkong’. ‘De Verenigde Staten vinden deze ontwikkelingen bijzonder zorgwekkend, en ze kunnen tot gevolg hebben dat de Amerikaanse politiek ten overstaan van Hongkong ingrijpend herbeoordeeld wordt.’
De Amerikaanse senatoren Chris Van Nollen en Pat Toomey werken aan een wetsvoorstel dat de steun van beide partijen geniet. Volgens de Washington Post zou dat voorstel een sanctie opleggen aan ambtenaren en instellingen die de nieuwe nationale veiligheidswetten afdwingen en banken bestraffen die zaken doen met die instellingen. Het wetsvoorstel lijkt de bestaande Amerikaanse wetten nog uit te breiden. Die stellen dat wetgevers het niveau van autonomie dat Hongkong geniet vanwege China moeten onderzoeken en daar zijn speciale status bij de Verenigde Staten op afstemmen.
Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken heeft al gewaarschuwd dat het zal ‘terugvechten’ tegen elke Amerikaanse onderdrukkingspoging.
Virginie Battu-Henriksson, de woordvoerster van de Europese Unie op het vlak van buitenlandse zaken en veiligheid, zegt dat de EU de ontwikkelingen ‘nauwgezet volgt’ ‘We hechten veel waarde aan het principe van “één land, twee systemen”’.
De Chinese media hebben niets dan lof voor de zet van Peking. De Global Times, een tabloid dat door de staat wordt gerund, noemt het besluit ‘niets te vroeg’ en essentieel om ‘interne en externe krachten te bestrijden die de regio willen gebruiken als instrument of situaties willen creëren die de nationale veiligheid in gevaar brengen’. Hongkong heeft in 2019 ‘niet één vreedzame dag meegemaakt,’ schrijft het blad. ‘Het leek wel een stad in een onderontwikkeld land, ten prooi aan chaos.’