Blijft het licht branden zonder kerncentrales?

We weten al meer dan vijftien jaar dat de Belgische stroomvoorziening een ongeziene schok te verwerken krijgt. Maar sinds de wet op de kernuitstap van 2003 hebben de opeenvolgende regeringen door gebrek aan visie en daadkracht veel tijd verloren om het energiebeleid van de toekomst vorm te geven, met of zonder kernenergie. De enige manier om het licht te laten branden, is een combinatie van gas, hernieuwbare energie, veel import en eventueel het langer openhouden van de twee jongste kerncentrales.

In november beslist de federale regering op basis van een evaluatie of de kernuitstap door kan gaan zoals gepland. Wat als dan wordt vastgesteld dat de twee kerncentrales nog wel noodzakelijk zijn? Welk verschil maakt het al dan niet openhouden van de twee jongste kerncentrales voor de inspanningen die sowieso nodig zijn om het licht te laten branden?

• Lees het artikel: Afhankelijk van gas worden we, hoe dan ook
• Lees het artikel: Kerncentrales winnaar van hoge energieprijzen

Niet alleen de stroomprijs bepaalt of de kernuitstap voelbaar is in de portefeuille. De steun voor gascentrales doet dat evenzeer, net als de ijzersterke marktpositie van Engie/Electrabel als het bedrijf toch twee kerncentrales open kan houden.

Ja, de kernuitstap, die gecompenseerd wordt door nieuwe gascentrales, komt op een delicaat moment, nu een bijzonder hoge gasprijs ook de elektriciteitsprijs omhoog drijft. En neen, toch is het niet zo dat we door een kernuitstap op nog veel hogere prijzen afstevenen.

Verscheidene studies komen op ongeveer identieke conclusies uit. De groothandelsprijs ligt op jaarbasis ongeveer 1 euro per MWh hoger bij een volledige kernuitstap dan bij een scenario waarbij twee kerncentrales openblijven, berekenden de onderzoeksinstelling Energyville en netbeheerder Elia.

• Lees het artikel: Kernuitstap heeft weinig invloed op elektriciteitsprijs

De kernuitstap zal zorgen voor bijkomende CO2-uitstoot bij de elektriciteitsproductie, dat valt niet te ontkennen. De huidige kerncentrales werken erg klimaatvriendelijk. Het intergouvernementele klimaatpanel IPCC schatte de uitstoot van een kerncentrale zeven jaar geleden op ergens tussen 4 en 110 gram per kWh. Een gascentrale zit aan een veelvoud daarvan.

Vanuit klimaatoogpunt valt er dus wel een case te maken voor een levensduurverlenging van twee kerncentrales. Die centrales staan er tenslotte al, en ze leveren CO2-arme elektriciteit. De klimaatuitdaging is zo groot dat elke winst is meegenomen. Er moet dan wel rekening mee worden gehouden dat de twee centrales in de aanloop naar 2025 geruime tijd dicht moeten om de nodige investeringen voor de levensduurverlenging uit te voeren. Gedurende die periode zullen ze ook vervangen moeten worden, allicht door fossiele centrales.

Een levensduurverlenging koopt dus tijd. De vraag is of het tijd verloren of gewonnen is.

• Lees het artikel: CO2 is de achilleshiel van de kernuitstap

Er is weinig wat de meeste energie-experts zo frustreert dan de eenzijdige focus in het energiedebat op de laatste twee kerncentrales. Telkens weer wordt hetzelfde rondje gelopen, met dezelfde uitkomst. ‘De kernuitstap is het Brussel-Halle-Vilvoorde van het energiedebat. Tot de laatste dag zal er discussie zijn, maar eens beslist zullen we snel vergeten waarom we daar zo lang mee bezig zijn geweest’, merkte Chris Peeters, ceo van netbeheerder van Elia al eens op.

Kernenergie is immers maar een klein deel van de enorme uitdaging waar de energiesector voor staat. Tegen 2050 moeten we niet alleen de elektriciteitsbevoorrading, maar ook de industrie, het vervoer, het wonen, de landbouw, enzovoort klimaatneutraal maken. Daarbij verdwijnt de discussie over twee centrales naar de marge. Kerncentrales kunnen een deel van de oplossing zijn, maar hoe dan zal dat hoogstens een heel klein deeltje zijn.

• Lees het artikel: Energie en klimaat, veel meer dan een debat over twee kerncentrales