De HREB, de opvolger van de Raad voor het Bedrijfsrevisoraat en de Accountancy, heeft afgelopen week haar advies afgeleverd over het voorontwerp van koninklijk besluit dat handelt over het beroep van de commissaris (de bedrijfsrevisor). De affaire Lernout & Hauspie en, meer recent, de zaak Enron in de VS hebben de rol van de commissaris opnieuw centraal gesteld.

In februari 2001 leverde de raad al een advies af om de onafhankelijkheid van de commissaris aan te scherpen. Eén van de aanbevelingen was dat wie een bedrijf controleerde, minstens twee jaar aan de zijlijn moet staan voor hij of zij bij zijn vroegere cliënt aan de slag kan.

Over de vraag of de controleurs naast controletaken ook consultancy mogen bedrijven, bleek de raad verdeeld. De meerderheid van de leden pleit voor de opstelling van een lijst van daden die de commissaris niet mag stellen. Een minderheid wou een totaal verbod op de combinatie controle en advies.

Uit het advies dat de HREB gisteren voorstelde over de totnogtoe gehanteerde benadering, blijkt dat er zich enkele ingrepen opdringen. ,,Zoals het voorontwerp nu voorligt, zou de Belgische doctrine minder streng worden dan de Europese aanbevelingen. Dat moeten we absoluut vermijden'', zei de HREB-voorzitter, Jean-Paul Servais, die ook adjunct-kabinetschef is van de minister van Financiën, Didier Reynders. Het wetgevend werk rond de commissaris is in handen van de ministers van Economie en Justitie.

Volgens Servais moet het voorontwerp aangepast worden in de zin van de Europese aanbevelingen. Belangrijkste aanbeveling van de raad is om de controle op het beroep niet langer over te laten aan de sector (wat betreft de commissarissen is dat het IBR). De raad pleit voor een onafhankelijk orgaan waarvan minstens de meerderheid van de leden, buitenstaanders zijn.

Die instantie zou ook sancties moeten kunnen opleggen. De raad spreekt zich nog niet uit over hoe omvangrijk de taken zouden worden van de nieuwe waakhond. ,,Dat zou het voorwerp uitmaken van een nieuw advies. We willen niet voor de eigen winkel pleiten, maar de HREB zou de rol van controle-instantie kunnen vervullen'', zei Servais.

Dat betekent dat de HREB een aangepast werkingsbudget zou moeten krijgen. De nieuwe waakhond zou volgens een dubbel principe werken: controle vooraf (a priori) en controle a posteriori. Het eerste impliceert een zogenaamde ruling procedure die aangeeft wat mag en niet mag. Het voorontwerp wordt eerstdaags in de betrokken kamercommissie besproken. In functie van de tijdgeest heeft het dossier al verschillende wendingen genomen. Sinds kort is er opnieuw een tendens om een strengere gedragscode op te stellen.