Swipen op zoek naar de liefde doen we massaal. Staat hetzelfde te gebeuren voor vriendschap? Collega Hanna Van Thienen stak haar licht op.
Hanna Van Thienen
‘Steeds meer vriendinnen kregen de voorbije jaren kinderen. Dat is telkens zo’n ingrijpende gebeurtenis dat het ook impact heeft op onze vriendschap. Last minute afspreken lukt niet meer. Dan kan ik kiezen tussen heel hard balen óf op zoek gaan naar mensen met een levensstijl die meer lijkt op de mijne.’ Dat zegt Vera (36). Ze maakte het goede voornemen om actief nieuwe vrienden te zoeken. Begin dit jaar meldde ze zich aan bij Bumble BFF. ‘Het was in het begin best grappig om te swipen door al die vrouwenprofielen. Ik probeer ook streng te zijn. Ik ben immers echt op zoek naar een diepgaandere vriendschap. Mensen die ik gewoon een beetje leuk vind, heb ik genoeg in mijn omgeving.’ Ondertussen sprak Vera al met een paar vrouwen af. ‘De meeste contacten doofden snel uit omdat we geen van beiden initiatief namen om elkaar terug te zien.’ Met één meisje staat wel een nieuwe afspraak gepland. ‘Maar ook dat voelt nog raar. Eerder als netwerken dan als vriendschap. We zien wel. Ik probeer het vooral te bekijken als een experiment.’
Siel (32) registreerde zich op Unblnd niet lang nadat haar relatie was geëindigd. ‘Door die lange relatie was ik mezelf wat verloren, maar ook de vriendschappen die ik voordien had. Op een gegeven moment besefte ik dat ik geen vrienden meer had.’ Op de app die zij gebruikt, maak je geen gedetailleerd profiel aan. ‘Je kan zelfs je exacte leeftijd niet ingeven. Bij je profiel staat alleen een leeftijdscategorie.’ Siel zit onder meer in de groepen ‘reizen’ en ‘België’, algemener kan bijna niet. Toch kwamen er al ‘dates’ van. ‘Ik ben eens mee sushi gaan eten en eens gaan bowlen. Telkens met zo’n vijf personen.’ Echte vriendschap vond ze nog niet via de app. ‘Ik denk ook niet dat je kan verwachten zo je soulmate tegen te komen. Maar het is wel fijn om eens leuke dingen te doen met nieuwe mensen.’
Bumble BFF, Hey! Vina, Unblnd, We3, Yubo … Het zijn maar enkele van de vele vriendschapsapps die je in je appstore vindt. Ze werken allemaal een beetje anders, maar met hetzelfde doel: mensen connecteren met gelijkgestemde zielen. Geen seks, geen liefde, puur vriendschap. ‘Het is op zich niet verbazingwekkend dat zulke apps populairder worden’, zegt hoogleraar sociologie Beate Völker. Zij deed onder meer voor de universiteit van Utrecht jarenlang onderzoek naar vriendschappen. ‘Techniek mengt zich met alle aspecten van ons leven. We doen heel veel online, van bijbabbelen tot een volledige kleerkast shoppen. Ook contacten leggen via apps kan handig zijn. Zo kan je interessante mensen ontmoeten die je anders wellicht nooit was tegengekomen.’ Voor we beslissen om vanaf nu nooit meer uit onze luie zetel te komen, toch één kanttekening: apps zijn een goed hulpmiddel, maar geen vervanger voor live contact. ‘Net zoals in de zoektocht naar liefde moet je ook bij vriendschappen na die eerste match snel afspreken’, zegt Völker. ‘Pas wanneer je iemand in levenden lijve ziet, merk je of het ook écht klikt.’
Zonder omwegen zoeken naar nieuwe contacten lijkt makkelijk, maar net dat is tegelijk een zwak punt van vriendschapsapps. ‘Traditioneel zijn vriendschappen vaak een nevenproduct van een andere activiteit’, zegt Völker. ‘Vraag aan de mensen om je heen hoe ze hun beste vrienden hebben ontmoet, en je zal veel verhalen horen vol toevalligheden. Bij relaties is dat ook het geval, maar bij vriendschap nog meer. Je staat aan de schoolpoort om je kinderen op te halen, raakt aan de praat met een andere ouder en bouwt zo geleidelijk aan een band op. Terwijl je hoofddoel nooit was om aan die schoolpoort een vriend te vinden. Hetzelfde zie je bijvoorbeeld wanneer je aan een nieuwe hobby begint. Die omwegen snijd je af wanneer je een app gebruikt. Het is directer, maar zeker geen garantie op succes.’
Geen stigma meer
Er was een tijd waarin we smoesjes verzonnen over hoe we onze nieuwe liefde hadden ontmoet. Bij de bakker, op café, via via … Alles om maar niet te hoeven verklappen dat het op Tinder was gebeurd. Die schaamte ligt gelukkig achter ons. Völker: ‘We beseffen allemaal dat het moeilijk is om een nieuwe partner te vinden. Voor vriendschappen geldt dat minder. Een vriendschapsrelatie is minder exclusief. Je kan drie, vier goeie vrienden hebben. Dan rijst snel de vraag: wat voor iemand ben ik als ik er niet eens eentje vind? Het is nog taboe om te zeggen dat je geen vrienden hebt.’
Nochtans is het normaal dat onze vriendschapsnetwerken doorheen ons leven veranderen, zo zegt Völker. ‘We spreken graag over “vrienden voor het leven”, maar meestal loopt het niet zo. Als mens evolueren we. We veranderen, nemen beslissingen, vinden dingen plots interessanter of net minder boeiend dan voorheen. Ons netwerk evolueert mee. Als je met een nieuwe hobby begint, is het logisch dat je graag mensen om je heen hebt die hetzelfde leuk vinden. Dat hoeft ook geen probleem te zijn. Misschien houden je bestaande vrienden nu eenmaal niet van bergbeklimmen. (glimlacht)’
Even belangrijk als liefdesrelatie
Uit onderzoek van Völker blijkt dat de dynamiek van vriendschappen deels samenloopt met de levensloop. ‘Vriendschapsbanden zijn heel actief na de middelbareschoolperiode. Je gaat studeren of gaat het huis uit, je netwerk wordt sowieso door elkaar geschud. Je ontmoet veel mensen die diezelfde ontwikkeling doormaken en iedereen staat open voor verandering. Het is een belangrijke fase voor het opbouwen van langdurige vriendschappen. Wanneer je je later gaat settelen, eventueel een gezin sticht of een job uitoefent, zien we vriendschapsnetwerken kleiner worden. Naarmate de kinderen opgroeien, worden vriendschappen opnieuw belangrijker.’
Vriendschappen zijn even belangrijk als liefdesrelaties, zegt Völker. ‘Zover kun je echt wel gaan. We hebben als mens een fundamentele behoefte aan uitwisseling, aan praten, aan het gevoel gezien te worden. Vrienden denken met je mee, ze helpen je problemen op te lossen. Soms zelfs op een manier die je partner niet kan waarmaken. Een partner heeft immers ook eigenbelangen in een conflict tussen jullie twee. Een vriend kan zich daarvan loskoppelen. Aarzel dus nooit om vriendschappen op te zoeken, al dan niet via apps. Maar hou in je achterhoofd dat zulke apps louter een opstapje zijn. Ze kunnen nooit het echte contact vervangen. Wil je een diepgaande klik, dan moet je er echt samen op uit trekken.’
