Dé vraag op eenieders lippen is wat deze vervolging betekent voor de presidentskandidaat in 2024. Trump leidt afgetekend in de peilingen voor de Republikeinse nominatie – zijn grote uitdager Ron DeSantis gaf de jongste twee weken wat terrein prijs. Maar kan iemand president worden die vervolgd of zelfs veroordeeld is?
Het antwoord is ja. De wet kent slechts drie voorwaarden voor wie zich kandidaat wil stellen voor het presidentschap: 35 jaar zijn, in de VS geboren zijn en in het land verblijven. Een blanco strafblad is niet vereist. In principe kan een seriemoordenaar tot president verkozen worden.
Eugene Debs, de enige socialist die in de VS ooit populair was, deed vanuit de gevangenis mee aan de verkiezingen van 1920. Hij was daarin beland omdat hij als pacifist de bevolking had opgezet tegen deelname aan de Eerste Wereldoorlog. Debs haalde minder dan bij zijn vorige deelnames, maar toch nog 3,4 procent van de stemmen.
In Trumps geval wordt verwacht dat deze vervolging hem op korte termijn electoraal zelfs extra wind in de zeilen zal geven bij de Republikeinse voorverkiezingen. Op de vraag of de zaak-Stormy Daniels vooral door politieke overwegingen wordt gedreven of vooral om de wet te dienen, antwoordt 93 procent van de Republikeinse kiezers ‘politiek’. Bij de Democraten is dat 29 procent, bij onbesliste kiezers 70 procent.
Dat kan veranderen als volgende week Alvin Bragg zijn zaak en zijn bewijsmateriaal uiteenzet, maar voorlopig beschouwen veel Amerikanen en zeker veel Republikeinen de zaak-Stormy Daniels als oud nieuws dat om partijpolitieke redenen wordt opgerakeld.
Dat is ook wat de meeste Republikeinse politici zeggen, met name hun fractie in het Huis van Afgevaardigden. De voorzitter, Kevin McCarthy, heeft het zelfs over ‘machtsmisbruik zonder voorgaande’. Een groep Republikeinen heeft in een brief aan Bragg al diens bewijsmateriaal en getuigen opgeëist. Die heeft dat fors geweigerd: het zou een ongekende inbreuk zijn op de scheiding der machten.
Politiek analist David Axelrod, voormalig campagneleider van Barack Obama, zei op CNN: ‘Ik verwacht dat de slachtofferrol die Trump speelt, zijn achterban zeker op korte termijn zal verharden. Over de effecten op langere termijn ben ik minder zeker.’
David Gergen, die adviseur was van Richard Nixon, Gerald Ford, Ronald Reagan en Bill Clinton, klonk stellig: ‘Los van kortetermijneffecten, is dit gewoon het einde voor Trumps presidentsambities. Over and out. Er is veel mogelijk in de politiek, maar een kandidaat die vervolgd wordt voor 34 misdrijven, is kansloos.’
Trump wérd trouwens al weinig kans toegedicht – misschien nog in de Republikeinse voorverkiezingen, maar niet in de algemene. Het is al van 2016 geleden dat hij (nipt) won. Sindsdien heeft hij zich bij een niet reusachtig, maar toch significant deel van zijn vroegere kiezers onmogelijk gemaakt. Als daar ook nog eens een strafrechtelijke vervolging bijkomt, wordt dat de hoofdreden waarom de Republikeinen liever met een andere kandidaat met ongeveer dezelfde ideeën naar de kiezer zouden stappen … Het valt trouwens op dat vele, maar niet álle Republikeinen hem in bescherming nemen. Senaatsleider Mitch McConnell bijvoorbeeld heeft nog niet gereageerd.
Witte ruis
Strategisch gezien vinden ook sommige tegenstanders van Trump het een domme zet om hem uitgerekend aan te pakken met het zwijggeld voor pornoster Stormy Daniels (en volgens The Wall Street Journal ook voor Playboymodel Karen McDougal): dat is veruit het minst zwaarwegende van de vele strafonderzoeken tegen hem.
David Urban, voormalig campagneleider van Trump, zei op CNN: ‘Hij zal hier garen bij spinnen, want velen zien dit als een heksenjacht. En als andere procureurs in de toekomst met ernstigere beschuldigingen komen, zal een groot deel van het Amerikaanse publiek daar geen oren meer naar hebben: het zal allemaal white noise (ruis) voor hen zijn.’
Toch lijken Trumps schoenen met deze ontwikkeling weer heel wat harder te knellen. Bragg heeft niet de reputatie risico’s te nemen, zijn dossier zal er staan. En veel Trumpcritici vermoeden dat de koudwatervrees om een oud-president te vervolgen overwonnen is. De nog veel ernstigere dossiers – de bestorming van het Capitool, de tientallen telefoontjes naar kiessecretarissen om de verkiezingen te vervalsen, de geheime documenten die hij meenam – kunnen nu ook sneller afgerond worden.
Hoeveel onbesliste kiezers en gematigde Republikeinen zijn dan nog te bewegen tot een stem op hem? Zware zorgen dus voor Trump. Alleen financieel vaart hij er voorlopig wel bij. Op zijn verkiezingsrally in Texas vorig weekend was ‘de heksenjacht’ zowat het enige onderwerp, en zijn geldinzameling is er ook volledig op gebaseerd.
