Een twaalfjarig meisje moet weer leren kind te zijn nadat ze is weggehaald bij haar incestueuze vader. Het debuut van de Brusselse Emmanuelle Nicot maakt indruk.
Dalva
Van: Emmanuelle Nicot
Met: Zelda Samson, Alexis Manenti (83 min.)
In de bioscoop
2022 was het jaar van de Belgen in Cannes. Lukas Dhont, Felix Van Groeningen, Charlotte Vandermeersch en de broers Dardenne gooiden hoge ogen op het festival, maar zij waren niet de enigen die in de prijzen vielen. De organisatie van internationale filmcritici verkoos het debuut van de Brusselse cineaste Emmanuelle Nicot tot de beste film in twee belangrijke nevensecties: Quinzaine des réalisateurs en Semaine de la critique. De jury prees Dalva om ‘zijn delicate en subtiele regie’. Toch bleef de film in Vlaanderen onder de radar, en dat is onterecht.
In de chaotische openingsscène wordt een man hardhandig gearresteerd, terwijl een jonge vrouw smeekt om hem los te laten. Al snel blijkt het niet om geliefden te gaan, maar om een vader en zijn dochter. Dalva (Zelda Samson) belandt tegen haar wil in een noodopvangcentrum en mag haar vader niet meer zien. Dat vindt ze onrechtvaardig. Bij de woorden ontvoering, incest en pedofilie blijft ze onbewogen. In haar ogen was er geen dwang in het spel.
Minidame
Dalva is amper twaalf jaar, maar ziet er ouder uit. ‘Ik ben geen meisje, ik ben een vrouw’, snauwt ze naar haar begeleiders. Meer dan op een vrouw lijkt ze op een barbiepop: rode lippenstift, paarlen oorringen en een kanten jurk. Met uitspraken als ‘roken is ordinair voor een vrouw’ is het niet verwonderlijk dat deze minidame zowel in het opvangcentrum als op haar nieuwe school een buitenbeentje is. Net als in Close van Dhont en Un monde van Laura Wandel is de speelplaats een meedogenloos slagveld, waar je klappen krijgt of klappen uitdeelt. Dat is niet het enige wat de films van de generatiegenoten gemeen hebben. Alle drie volgen ze radicaal het perspectief van een kind, en zetten ze kwetsbaarheid centraal.
Dalva is gefilmd in de sociaal-realistische stijl van de Dardennes. De camera zit zo dicht op de huid van het titelpersonage dat het beklemmend wordt. Het smalle 4:3-beeldformaat versterkt dat benauwende gevoel: het visualiseert hoe weinig bewegingsruimte Dalva heeft in de kleine wereld die haar vader voor haar heeft gecreëerd. Hij besliste hoe ze zich moest kleden en hoe ze moest bewegen. Nu hij in de gevangenis zit, wordt haar wereld stap voor stap groter. Het is een omgekeerde coming of age. Dalva was volwassen en moet weer leren kind worden.
Geen sensatiezucht
Zelda Samson verbluft in haar eerste rol. Ze zit in zowat elke scène en draagt de film met een naturel en maturiteit die haar leeftijd overstijgen. Tijdens de opnames was ze amper twaalf jaar. Nicot vond haar piepjonge hoofdrolspeler dankzij een zoekertje dat ze had opgehangen in de muziekacademie van Vorst, waar Samson saxofoonles volgde. Om op de juiste manier te leren bewegen, oefende ze drie maanden met een danseres. Haar prestatie ging niet onopgemerkt voorbij in Cannes: ze kreeg de prijs voor beste actrice in de sectie Semaine de la critique.
Ook de 37-jarige Nicot maakt indruk met de subtiele manier waarop ze een delicaat thema heeft aangepakt. Als voorbereiding dompelde ze zich twee weken onder in een noodopvangcentrum in het Franse Forbach, waar ze praatte met kinderen die thuis zijn misbruikt. Eén ding viel haar op: ondanks hun traumatische ervaringen wilden ze bijna allemaal zo snel mogelijk weg van het tehuis, en terug naar hun disfunctionele gezin. Ze sleutelde zo’n 4,5 jaar aan het scenario en leverde een intense film af zonder voyeurisme en melodrama. Met haar debuut bewijst Nicot dat ook zij tot de nieuwe talenten van de Belgische cinema gerekend mag worden.
