De Zwitserse grootbank UBS neemt noodlijdende rivaal Credit Suisse over via een geforceerd huwelijk. Dat zo een nog grotere systeembank ontstaat die bij een crisis nog moeilijker te redden valt, is een pijnpunt waar in deze fase niemand om maalt.
Het hele weekend werd hard gewerkt aan een redding van Credit Suisse. Eind vorige week was duidelijk geworden dat 50 miljard Zwitserse frank aan financiële steun, toegekend door de Zwitserse centrale bank, onvoldoende was om de Zwitserse grootbank overeind te houden. Klanten bleven weglopen en andere banken waren niet meer bereid nog met Credit Suisse te werken. ‘Credit Suisse dreigde te eindigen als een solvabele bank zonder voldoende geld’, zei de Zwitserse toezichthouder zondagavond op een persconferentie.
De Zwitserse overheid koos daarom voor een drastische oplossing: ze laat de twee Zwitserse grootbanken die het land rijk is fuseren tot één megabank. Die zal in omvang een balanstotaal hebben van om en nabij de 2.000 miljard, een kwart minder dan de grootste bank van de eurozone, BNP Paribas.
Tapijtenhandel
In een prijszetting die wat weg had van een tapijtenhandel, betaalt UBS uiteindelijk 3 miljard Zwitserse frank (of 3,03 miljard euro) voor haar kwakkelende concurrent, onder vorm van eigen aandelen. Voor de financiële crisis van 2008 was Credit Suisse nog 96 miljard waard, maar de bank zat al een tijdje in slechte papieren. Vrijdag was ze op de beurs nog 7,4 miljard waard.
Aandeelhouders van Credit Suisse worden nu aandeelhouder van UBS. Ze krijgen één aandeel UBS per 22,48 aandelen Credit Suisse. UBS zou ook toegezegd hebben om voor 5 miljard Zwitserse frank verliezen op te vangen. De Zwitserse overheid dekt wel voor 9 miljard specifieke risico’s af. Het blijft hoe dan ook een lage prijs voor een bank die een eigen vermogen had van 45 miljard Zwitserse frank.
Volgens de toezichthouder wordt er in totaal voor 16 miljard Zwitserse frank aan quasi-kapitaal afgeschreven. Het gaat om kapitaalinstrumenten van Credit Suisse die bedoeld zijn om verliezen op te vangen bij een crisis. Die maatregel is ingevoerd na de bankencrisis van 2008 om te beletten dat de belastingbetaler alleen de rekening zou betalen.
De fusie van de twee Zwitserse grootbanken wordt ondersteund door de Zwitserse centrale bank. Die houdt een liquiditeitslijn van 100 miljard Zwitserse frank klaar. De Zwitserse regering komt ook met speciale wetgeving om de overname mogelijk te maken zonder dat aandeelhouders kunnen dwarsliggen. Toen de Belgische overheid in 2008 Fortis wilde verkopen aan BNP Paribas draaide dat uit op een gevecht tot zelfs voor het Hof van Cassatie.
Dat de fusie van de twee grootbanken een nog grotere systeembank creëert die bij een crisis nog moeilijker te redden wordt, is een pijnpunt waar in deze fase niemand om maalt. De Zwitserse banktoezichthouder zei wel dat de regulering voor zo’n megabank strenger zal zijn dan voorheen.
Saudisch wantrouwen
De fusie van UBS en Credit Suisse wordt hoe dan ook een complexe oefening zowel in Zwitserland als in een hele reeks landen waar beide spelers actief zijn. In Zwitserland rijst de vraag of de concurrentie in de markt niet te veel gereduceerd wordt door de creatie van één dominante speler.
Credit Suisse is onder meer actief in het beheer van de fortuinen van rijken. In haar zakenbankdivisie kampt de bank met grote problemen als gevolg van slecht beheer. Ze zit al een hele poos in zwaar weer, maar verloor afgelopen week het vertrouwen van de markt nadat de Saudische grootaandeelhouder had verklaard geen geld meer in de bank te willen stoppen. Pogingen om het vertrouwen te herstellen, mislukten. Een drastische oplossing was nodig omdat het risico bestond op besmetting van het banksysteem.
Credit Suisse is een van de 30 belangrijkste systeembanken. Het is een actieve speler op de financiële markt en de tegenpartij van een onbekend aantal risico’s. Veel banken hadden de afgelopen weken en maanden hun risico op Credit Suisse al afgebouwd. Toch waren er afgelopen weekend geruchten dat twee grote Europese banken een risico-analyse hadden gemaakt en centrale bankiers in Europa en de VS hadden gevraagd om een mogelijk besmettingsrisico in te dijken.
