Britten die hun leiders met ­tomaten willen bekogelen, zitten met een probleem. Er zijn ginds genoeg politici die het zouden verdienen, maar het is moeilijk om aan tomaten te raken. In vele winkels zijn ze niet meer te krijgen, of ze worden gerantsoeneerd. Hetzelfde geldt voor komkommers en paprika’s. De officiële uitleg verwijst naar slecht weer in Zuid-Europa, maar omdat er op het continent weinig te merken is van tekorten, speelt er ook wat anders. De Brexit maakt het omslachtiger en duurder om met de Britten te handelen. Als er geen overvloedig aanbod is, vallen dan eerst de leveringen naar het ­Verenigd Koninkrijk stil.

Voorlopig zijn er nog meer vluchtelingen die het Kanaal oversteken in de richting van het VK dan omgekeerd, maar het Britse leven is er de voorbije jaren niet bepaald beter op geworden. Ook volgens de meest optimistische regeringsrapporten staat de economie er slechter voor dan wanneer het land in de Unie was gebleven. Op een ziekenwagen is het lang wachten, een tandarts vinden is hopeloos, de inflatie slaat er harder toe dan elders en in vele sectoren zijn er grote arbeidstekorten.

   • Rishi Sunak, de pragmaticus die het vertrouwen van de EU won

Premier Rishi Sunak, zelf destijds Brexiteer, probeert gestaag de rommel van zijn voorgangers op te ruimen. Hij sloot vorige week een akkoord met de Unie over de controles aan de Noord-Ierse grens. Noord-Ierland is voortaan de meest geprivilegieerde plek in de wereld, zei hij in Belfast, glimmend van trots. Het heeft namelijk zowel toegang tot de Britse als tot de Europese markt. Zo wonderlijk is dat niet: zonder Brexit was dat vanzelfsprekend. Bovendien blijven er nog altijd meer paperassen in te vullen dan voorheen.

Tijdens de scheidingsgesprekken, die meer dan twee jaar duurden, was er het verbijsterende gebroddel van de Britten. Stefaan Derynck, die als Europees ambtenaar bij de onderhandelingen op de eerste rij zat, schreef er recent een onthutsend boek over: Inside the deal. Daarna kwamen de dolzinnige experimenten van gewezen premiers Boris Johnson en Liz Truss, waarmee het land verder de dieperik in sukkelde. Sunak wil de zaken pragmatischer aanpakken. Van confrontatie naar confrontatie strompelen is interessant voor de media en voor de aanmaak van adrenaline en neurotransmitters bij de betrokkenen, maar intussen ­stapelen de problemen zich op. Op een dag wordt die opeenvolging van gevechten te slopend – iets wat ze in de Vlaamse regering overigens ook eens mogen beseffen.

Voor impact op de EU zullen Britten zich als lobbyist moeten registreren, beleids­vormers aanklampen in de wandelgangen of met hen aan de zwier gaan in de Europawijk

In de praktijk komt het erop neer dat Sunak nu dicht tegen de Unie zal aanschurken. Om de economische schade te beperken, blijft hij wellicht bijna alle Europese regels volgen, ­zodat er zonder al te veel discussie met het continent kan worden ­gehandeld. Waar mogelijk zal hij ­opnieuw in Europese projecten stappen. En als hij akkoorden sluit met andere landen, zullen die amper afwijken van afspraken die eerder door de Unie met diezelfde landen werden gemaakt. In vele opzichten wordt het VK een satellietstaat van de Unie.

Dat er nu geen Britten meer aan de tafel zitten als de Europese beslissingen genomen worden, is meteen het grote verschil met het pre-Brexittijdperk. Als ze nog impact willen hebben, zullen Britten zich als lobbyist moeten registreren en beleids­vormers in de wandelgangen aanklampen of met hen aan de zwier gaan in de Brusselse Europawijk. ­Hopelijk doen ze dat op een elegantere manier dan de Marokkanen of ­Qatarezen met hun tassen vol bankbiljetten. Wie naar de Britse begrotingscijfers kijkt, merkt trouwens dat er niet veel geld meer overblijft om in koffers te stoppen.

Zelden schoot een land zich met zoveel overgave in eigen voet. Enkele dagen geleden werd Johnson tijdens een conferentie geïnterviewd. De ­moderator vroeg het publiek wie de Brexit achteraf bekeken nog altijd een goed idee vond. Johnson stak ­enthousiast de hand omhoog, en tuurde vervolgens in de zaal om vast te stellen dat haast niemand hem volgde. Een meerderheid zou zich bij een nieuw referendum wellicht tegen een Brexit verzetten. Toch zullen de Britten niet gauw weer aansluiten. De meesten kunnen het woord Brexit niet meer horen en proberen hun eigen boontjes te doppen. De huidige ­generatie politici, bij de twee grootste partijen, heeft er zich bovendien aan verbrand door er te weinig afstand van te nemen. Zowel de Conservatieven als velen binnen Labour lieten te vaak uitschijnen dat er van het verlaten van de Unie wel iets bevalligs te maken viel. Hier nu publiekelijk op terug­komen, vraagt blijkbaar bovenmenselijk bochtenwerk. Met sprookjes worden referenda gewonnen, maar lang en ­gelukkig leven, dat is toch nog wat ­anders.