Komt hij donderdag nu naar Brussel of niet? Dat Zelenski op woensdag naar het Verenigd Koninkrijk trekt, lijkt die kans alvast te vergroten. EU-bronnen geven voorlopig geen commentaar op een eventuele visite.

Zelenski’s komst is een van de laatste openstaande vragen in de aanloop naar de Europese top donderdag en vrijdag waar drie thema’s op de agenda van de 27 leiders staan: steun aan de Cleantech-bedrijven als antwoord op de Amerikaanse In­flation Reduction Act, maatregelen om de ‘migratiedruk’ op de Europese grenzen te verminderen en de oorlog in Oekraïne.

Maandag lekte uit dat de ­Oekraïense president Zelenski van plan was donderdag eerst het Europees Parlement toe te spreken en daarna de top bij te wonen. Om veiligheidsredenen lag het in de bedoeling dat het nieuws zo lang mogelijk geheim zou blijven. Het lek, waarvan we de bron moeten zoeken in de entourage van de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, maakt dat het bezoek helemaal niet meer zeker is.

Een bezoek van Zelenski kan de belangrijke rol onderstrepen die de EU in het conflict in Oekraïne speelt

Op het kabinet van Charles ­Michel, de voorzitter van de Europese Raad, zit men er serieus mee in de maag. Het initiatief voor het bezoek lag bij Michel, die tijdens twee recente bezoeken aan Kiev de Oekraïense president probeerde te overtuigen van het bezoek – kort voor de eerste verjaardag van de Russische agressie.

Het zou pas de tweede keer zijn sinds 24 februari 2022 dat Zelenski zijn land verlaat. In december reisde hij naar Washington voor een toespraak tot het Congres en een ontmoeting met president Joe Biden. Met Londen als eerste tussenstop en Brussel als volgende tijdens zijn tweede buitenlandse trip, lijkt Zelenski zijn reisagenda te laten bepalen door de militaire steun die zijn richting uitkomt.

Symboliek of risico

Niet iedereen is overtuigd van het nut van een bezoek van Zelenski, die al geregeld de Europese Raad toespraak via video. Eind vorige week nog reisden Michel en 16 leden van de Commissie, onder wie voorzitter Ursula von der Leyen, naar Kiev om de Europese steun aan Oekraïne te onderstrepen. Op de persconferentie vrijdag antwoordde Zelenski op een vraag over een eventueel bezoek: ‘Er zijn grote risico’s als ik ergens heenga. Dat is de waarheid.’

Bovendien lijkt het er op dat Rusland zich klaarmaakt om de eerste verjaardag van zijn invasie ‘te vieren’ met een nieuw offensief. Sommigen vrezen ook dat de komst van Zelenski alle aandacht van de leiders en de media zal opeisen, ten koste van de twee andere dossiers. Het is ook niet onmogelijk dat Zelenski een bezoek aangrijpt om te pleiten voor de levering van gevechtsvliegtuigen aan zijn land – iets waar de EU-lidstaten nog niet aan toe zijn.

Daar staat tegenover dat Zelenski’s bezoek de belangrijke rol kan onderstrepen die de EU in het conflict speelt. ‘Symboliek is ook wat waard’, is te horen. Volgens de ontwerpconclusies van de top hebben de Commissie en de lidstaten al voor minstens 67 miljard euro economische, militaire en humanitaire steun gegeven aan Oekraïne. ‘En over de timing: is er ooit wel een goed moment?’, merkt een andere Europese bron op. Dan is de eerste verjaardag van de oorlog een prima gelegenheid om de indrukwekkende toenadering te onderlijnen tussen de EU en Oekraïne, dat sinds juni 2022 kandidaat-lid is.