Onafhankelijke waarnemers melden het gebruik van antipersoonsmijnen in en door Oekraïne. Omdat ze zo vernietigend zijn en vaak burgerslachtoffers maken, zijn ze sinds 1997 strikt verboden in oorlogssituaties. Er loopt een onderzoek.
Een rapport van de Human Rights Watch (HRW) werpt ernstige beschuldigingen op tegen het Oekraïense leger, zo schrijft Der Spiegel zondag. Het rapport dateert al van dinsdag. De troepen van Kiev zouden vorig jaar antipersoonsmijnen van het type PFM-1S hebben gebruikt in de buurt van Izjoem.
De explosieven zijn zo klein dat ze in een hand passen. Omdat ze goed op speelgoed lijken, zijn ze bijzonder gevaarlijk voor kinderen. De mijnen zijn niet gemaakt om te doden, maar wel om ernstig te verwonden. Een gewonde soldaat is logistiek een pak moeilijker dan een dode, dat is de redenering achter dit soort wapens.
• 3 vragen | Oorlogsmisdaden: snel begaan, traag bestraft
De mijnen die Oekraïne gebruikt zou hebben, bevatten een mechanisme waardoor ze zichzelf na veertig uur vernietigen. Maar dat werkt vaak niet, waardoor ze jarenlang op het terrein kunnen blijven liggen. Dat maakt de mijnen extra verraderlijk.
Materiële Sovjeterfenis
Sinds het verdrag van Ottowa, dat in 1997 werd ondertekend door 127 landen, is het gebruik van landmijnen in oorlogssituaties verboden. Ook Oekraïne heeft dat verdrag ondertekend, Rusland deed dat niet. Kiev erfde dit soort explosieven na de val van de Sovjet-Unie. Na het verdrag van Ottowa vernietigde het land 3,4 miljoen van dit soort mijnen, maar bij die vernietiging hield Oekraïne toch nog 3,3 miljoen explosieven achter de hand.
In het verslag van HRW worden twee aanslagen gedocumenteerd, een op 9 en een 10 september. Die vonden plaats toen de Russische troepen zich terugtrokken uit Izjoem. De Russen werden daarbij aangevallen door Oekraïens raketgeschut. Bij die aanval zouden dus ook antipersoonsmijnen afgevuurd zijn. Strategisch gezien wilde het Oekraïense leger op die manier wellicht de terugtocht van de Russen bemoeilijken.
• Ministers van Justitie ontmoeten elkaar in maart over oorlogsmisdaden in Oekraïne
Er werden al eerder antipersoonsmijnen gebruikt in de oorlog in Oekraïne. Human Rights Watch stelt dat Rusland al vroeg in de invasie dit soort explosieven hanteerde. Het gebruik van de mijnen blijft problematisch, ook al heeft Rusland het verdrag van Ottowa niet ondertekend. Net omdat ze geen onderscheid maken tussen burgers en militaire doelwitten laat het internationaal recht ze niet toe.
Amputaties
Het aantal slachtoffers dat dit soort mijnen al heeft gemaakt in het conflict tussen Rusland en Oekraïne is nog niet bekend. Volgens HWR raakten elf burgers zwaargewond bij de aanval in Izjoem. Volgens lokale berichten zou het aantal zelfs oplopen tot vijftig, onder wie zeker vijf kinderen. Veel van de slachtoffers moesten hun voeten of onderbenen laten amputeren.
‘Elk gebruik van antipersoonsmijnen is illegaal’, citeert het rapport Steve Goose, onderzoeker bij Human Rights Watch. ‘Oekraïne moet de zaak grondig onderzoeken en erover waken dat zijn strijdkrachten deze wapens niet gebruiken. De autoriteiten moeten ook hulp bieden aan burgers die erdoor gewond raken of gedood worden, net als aan hun familie.’ De Oekraïense regering heeft inmiddels aangekondigd de beschuldigingen te zullen onderzoeken.
