In juni 2022 besloot de Universiteit Antwerpen twee medewerkers te schorsen na ‘ontoelaatbare uitspraken’ over de taalkennis van minderheden tijdens een gefilmd privégesprek. Op die maatregel kwam kritiek. Taaldocente Astrid Elbers startte een petitie om ‘de cancel culture aan de Universiteit Antwerpen te stoppen’.

In de nasleep hiervan besloot Elbers Hypatia op te richten, ­samen met andere academici die vrezen dat de vrijheid op onze universiteiten in het gedrang komt. Een van hen is jurist Leo Neels. Hij ziet hoe studenten ‘schokkende of controversiële’ meningen niet meer tolereren. Terwijl universiteiten volgens Neels de studenten net moet aanleren daarmee om te gaan.

Op de website van Hypatia staat een contactadres voor wie ‘een woke-incident’ wil melden. Neels: ‘Ook aan onze universiteiten krijgen we steeds meer signalen van woke-activisme. Met Hypatia willen we collega’s een hand reiken om een melding te doen. Na de melding willen we met hen en met de betrokken universiteit in ­gesprek kunnen gaan.’

Hoe minder, hoe beter

Het meldpunt wil ook in kaart brengen hoe groot het probleem zou zijn. ‘Aan Amerikaanse en Britse universiteiten zien we hoe het woke-activisme uit de hand loopt. Proffen worden ontslagen en gastsprekers zijn niet welkom omdat ze niet woke genoeg zijn. Het is beter om die toestanden te voorkomen dan ze te genezen’, zegt Neels. ‘Hoe minder meldingen we krijgen, hoe beter.’

Tot de acht kernleden van ­Hypatia behoren onder meer taalkundige Astrid Elbers, gewezen hoogleraar en Lijst Dedecker-politicus Boudewijn Bouckaert en de Nederlandse rechtsfilosoof Paul Cliteur, die verbonden is aan Forum voor Democratie. Een aantal onder hen is op emeritaat. ‘Wij willen graag dat jongeren zich aansluiten, maar zij zijn vaak nog afhankelijk van hun werkgever’, zegt Neels.

Geen strijd tegen woke

Ook socioloog Mark Elchardus is een kernlid. Hij benadrukt dat voor hem het vrijwaren van ‘de academische vrijheid’ vooropstaat. Hij hoort informeel dat collega’s aan zelfcensuur doen en vreest dat er geen plaats meer is voor botsende meningen, het protest tegen de lezing van Filip Dewinter in Gent indachtig.

Elchardus neemt bewust het woord ‘woke’ niet in de mond. ‘Voor mij is dit geen strijd tegen ­woke, wel een voor vrijheid. Al vrees ik wel voor de gevolgen van woke.’ (kma, sco)