Van maart 2020, toen de corona­crisis helemaal losbarstte, tot nu gaf de federale regering 9,6 miljoen euro uit aan consultancy­bedrijven om de federale overheidsdienst Volksgezondheid bij te staan. Van die som ging 8,4 miljoen euro naar het consultancy­bedrijf Deloitte, blijkt uit cijfers die de oppositiepartij N-VA opvroeg bij minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).

Het overige bedrag zit verspreid onder vijftien andere consultancybedrijven, waaronder het communicatiebureau Akkanto, de dataverwerker Dalberg Data Insights en bedrijfsconsultants als Solvint Supply Management, Kronos Group en YQ Purchasing.

Dat Deloitte in het begin van de coronacrisis een belangrijke rol speelde, is geen groot geheim. Om de ex-minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) in volle coronachaos bij te staan, werd haar partijgenoot Philippe De Backer in 2020 plots verantwoordelijk voor de logistieke aanpak van de coronacrisis in België. Hij nam toen meteen Deloitte ­in de arm voor alles wat de ­aankoop van medisch materiaal betrof. Deloitte werd uiteindelijk niet alleen ingeschakeld voor ­internationale aankopen, maar hielp ook bij het uitstippelen van de teststrategie en zelfs bij het ­contacteren van de klinische laboratoria.

Minister Vandenbroucke wijst erop dat de inzet van consultants bij het covidbeleid begonnen is ­tijdens de vorige legislatuur. ‘Maar een aantal van die mensen heeft uitstekend werk gedaan, op basis van zeer ­specifieke expertise, en we hebben dan ook met hen voortgewerkt.’

N-VA eist doorlichting

‘Dat er in het begin van de crisis een panieksituatie heerste en men ­externe expertise opzocht, lijkt ­gerechtvaardigd. Maar een factuur van bijna 10 miljoen euro is echt wel hoog’, reageert N-VA-Kamerlid Kathleen Depoorter. De oppositiepartij geeft aan dat de federale overheidsdienst niet bestand bleek tegen de schok die het coronavirus door de zorgsector joeg. Depoorter wijst er ook op dat het fout liep aan het hoofd van de FOD Volksgezondheid. Tijdens de crisis moest de topman Tom Auwers tot drie keer toe vervangen worden door een interim-voorzitter. Begin oktober werd zijn mandaat niet meer verlengd, eind januari neemt vaccintopman Dirk Ramaekers zijn taken over.

   • Vaccintopman Dirk Ramaekers moet FOD Volksgezondheid uit het slop halen

De N-VA dringt nogmaals aan op een grondige audit van de federale administratie. ‘We herhalen nog eens de oproep om de FOD Volksgezondheid en het FAGG (het Federaal Geneesmiddelenagentschap, red.) door te lichten, die in crisistijd onvoldoende slagkracht ­hebben getoond om de crisis te ­beheren en beheersen’, benadrukt ­Depoorter. ‘We moeten evalueren of de uitgave van die 10 miljoen euro effectief noodzakelijk was en of we die hadden kunnen voorkomen door een betere begeleiding.’

De N-VA wijst daarbij ook op de eerdere verklaringen van Vandenbroucke, waarin hij het belang van een sterke administratie benadrukte. ‘Als dat zo is, waarom wordt dan massaal een beroep gedaan op dure consultants? Dat lijkt me haaks op deze verklaringen te staan’, zegt Depoorter. ‘Nu lijkt het erop dat de overheid een toevlucht zocht tot dure consultants zonder eerst in eigen boezem te kijken en het beschikbare talent op de meest efficiënte wijze in te zetten. Consultancybedrijven wonnen in de covidperiode de federale jackpot, dat kan toch de bedoeling niet zijn.’

‘Belang van sterke overheid’

Vandenbroucke geeft toe dat het een belangrijk aandachtspunt is. ‘Vanzelfsprekend kan je niet alleen bouwen op consultancy en mag je daar zeker niet te afhankelijk van worden’, zegt hij. ‘Daarom heb ik de voorbije twee jaar echt wel gevochten binnen de federale regering voor een structurele versterking van de administraties.’

De federale regering pompte in 2021 al 18,4 miljoen euro extra in de gezondheidsadministraties. Dit jaar is dat 13,7 miljoen euro en volgend jaar 12,5 miljoen euro. Vandenbroucke wil binnenkort ook naar buiten komen met een plan om de administraties voor te bereiden op toekomstige crisissen.