Behalve de officieel georganiseerde vuurwerkspektakels in de steden schoot ook het privévuurwerk dit jaar weer uitgebreid door de lucht. Verschillende burgemeesters geven aan dat ze het dit jaar weer steviger zagen knallen dan tijdens de coronajaren. ‘Naar mijn aanvoelen was het particuliere vuurwerk nu weer helemaal terug na een aantal rustigere jaren’, zegt Wim Dries, CD&V-burgemeester van Genk.

Velen zullen daar niet om treuren, maar de burgemeesters houden op dat moment hun hart vast. Ieder jaar zorgt het privévuurwerk voor heel wat ellende, waaronder brandwonden, gehoorschade, materiële schade en dierenleed. Maar zomaar verbieden blijkt makkelijker gezegd dan gedaan.

Feestelijk genegeerd

In Nederland gold er dit jaar in twaalf steden een volledig afsteekverbod voor particulier vuurwerk. Dat verbod werd in die steden uiteindelijk feestelijk genegeerd. Omdat niets anders schijnt te helpen, riepen de burgemeesters op 1 januari in De Volkskrant al op tot een nationaal verbod op de verkoop en het afsteken van particulier vuurwerk.

‘De lokale handhaving blijkt heel moeilijk. De politie komt bijna de facto te laat’ Wim Dries Burgemeester Genk

In Vlaanderen hield de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) daar afgelopen zomer een enquête over. Bijna acht op de tien burgemeesters toonden zich voorstander van zo’n algemeen verbod op privévuurwerk. ‘Ook het verbod op de verkoop aan particulieren leeft bij de burgemeesters nog altijd heel sterk’, zegt burgemeester en VVSG-voorzitter Wim Dries. ‘De lokale handhaving blijkt heel moeilijk. De politie komt bijna de facto te laat.’

   • De jacht op illegaal vuurwerk is open

Bovendien gaan de lokale beslissingen voorlopig alle kanten uit. Sommige gemeenten, zoals Leuven en Aalst, kiezen voor een totaalverbod. Veel andere gemeenten gaven op 1 januari een korte toestemming voor particulier vuurwerk tussen middernacht en 1 uur. Onder andere de stad Gent besliste om daarbovenop het bezit van vuurwerk op openbaar domein te verbieden, zodat de politie makkelijker kan ingrijpen. ‘Op oudejaarsnacht heeft de politie er 31 GAS-boetes voor uitgeschreven’, zegt woordvoerder Thomas Dierckens.

Illegale handel

‘Een algemeen verbod heeft toch het voordeel van de duidelijkheid’, reageert de burgemeester van Leuven, Mohamed Ridouani (Vooruit). ‘Bij ons geldt er al langer een totaalverbod omwille van de veiligheid en het dierenwelzijn. De meeste mensen aanvaarden dat ook gewoon. Maar het is indrukwekkend wat de politie soms nog in beslag neemt. Dat zijn kleine raketten, bij wijze van spreken. Die zouden niet meer vrij te koop mogen zijn.’

Toch twijfelt een aantal burgemeesters ook over het nut van een algemeen verbod op de particuliere verkoop en het afvuren.

   • Hulpdiensten in Antwerpen en Brussel bekogeld met vuurwerk en stenen

Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) gelooft niet dat een nationaal verbod op de verkoop van vuurwerk een mirakeloplossing is voor eindejaarsrellen. ‘Er blijft een online aanbod van illegaal vuurwerk en de verkoop in buurlanden zoals Frankrijk’, zegt zijn woordvoerder . ‘Bovendien zien we ook andere criminele feiten, zoals het belagen van buurtbewoners en hulpdiensten, het vandaliseren van straatmeubilair en voertuigen, en brandstichtingen. Die gaan niet verdwijnen door een algemeen verbod op de verkoop van vuurwerk. Het komt erop aan om kordaat op te treden.’

Nog geen totaalverbod

Wim Dries benadrukt dat vooral Europese afspraken zoden aan de dijk kunnen brengen. ‘Waarom zouden we het hier verbieden als het wel nog te koop is in de buurlanden? Om hier effect te hebben, moeten we op zijn minst ook onze buurlanden meenemen in dit verhaal.’

Federaal minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) geeft aan dat een totaalverbod op particulier vuurwerk vandaag ‘niet aan de orde is’. ‘Een volledig verbod zou niet conform de Europese regels zijn.’ De federale regering werkt wel aan een aanvullend verbod op de verkoop van bepaalde soorten vuurwerk aan particulieren. Het gaat daarbij om ‘het zwaardere knalvuurwerk, fakkels en rookbommen’. Die maatregel is vooral gericht op voetbalhooligans en relschoppers in de steden.