Na het middelbaar onderwijs verbieden de taliban vrouwen nu ook voor onbepaalde tijd de toegang tot de universiteit. Onder anderen secretaris-generaal van de Verenigde Naties Antonio Guterres reageerde ontstemd over het verbod.
‘Tot nader order wordt het onderwijs voor vrouwen opgeschort’, zo valt te lezen in een brief van de minister van Hoger Onderwijs gericht aan alle (openbare en particuliere) universiteitsbesturen in het land. De beslissing gaat met onmiddellijke ingang in.
Het verbod op hoger onderwijs komt er minder dan drie maanden nadat duizenden meisjes en vrouwen in heel het land hebben deelgenomen aan toegangsexamens voor de universiteit. Het komt ook op het moment dat veel studenten examens afleggen na het eerste trimester.
De ban is de nieuwste stap van de talibanregering om de toegang tot onderwijs voor vrouwen te beperken en hun rechten in te perken. Meisjes waren eerder dit jaar niet meer welkom in de middelbare scholen. Recent werden vrouwen ook al geweerd uit sportscholen en openbare (zwem)baden. Op 23 maart sloten de taliban ook de middelbare scholen, pas enkele uren na de langverwachte heropening. Sindsdien zijn de schoolpoorten niet heropend.
Universiteiten bleven tot deze maand nog open voor vrouwen, al waren strikte regels van kracht. Mannen en vrouwen kregen niet samen les en vrouwelijke studenten mochten enkel les krijgen van mannen die ‘oud en vroom genoeg’ waren bevonden, of van vrouwelijke docenten.
Dat de studies van vrouwen in het land abrupt worden afgebroken, schokt de studentes. ‘Toen we naar de universiteit gingen, werden we tegengehouden door talibanleden die zeiden dat we tot nader order niet naar binnen mochten. Iedereen was aan het wenen’, zei Shaista, een student bedrijfskunde aan een particuliere universiteit in Kaboel. ‘Ik kan het niet geloven, het is moeilijk om de beslissing te aanvaarden. Als er geen onderwijs is voor vrouwen in een samenleving, hoe kunnen we dan hopen op een betere toekomst?’
Internationele veroordeling
Het verbod op vrouwelijke studenten bemoeilijkt allicht de inspanningen van de talibanregering om internationaal erkend te worden en zich te ontdoen van de sancties die de economie ernstig belemmeren.
De jongste beperking van het vrouwenonderwijs leidde sinds de beslissing dinsdag al tot heel wat internationale reacties. ‘De taliban kunnen niet verwachten een legitiem lid van de internationale gemeenschap te worden als ze de rechten van alle Afghanen niet respecteren’, reageerde de Amerikaanse plaatsvervangend VN-ambassadeur Robert Wood. De beslissing van de taliban is volgens hem ‘absoluut onverdedigbaar’.
Ook de Britse VN-ambassadeur Barbara Woodward was niet mals. De schorsing is ‘opnieuw een flagrante beknotting van de vrouwenrechten en een zeer diepe teleurstelling voor alle vrouwelijke studenten in het land. Bovendien is het een stap weg van een zelfredzaam en welvarend Afghanistan.’
• Taliban en VS ruilen ingenieur voor drugssmokkelaar
Secretaris-generaal van de VN Antonio Guterres zei ‘zeer verontrust’ te zijn. Zijn woordvoerder Stéphane Dujarric liet weten dat de VN-topman de autoriteiten in het land aanspoort om ‘gelijke toegang tot onderwijs op alle niveaus’ te waarborgen. ‘Het ontzeggen van onderwijs is niet alleen een schending van de gelijke rechten van vrouwen en meisjes, maar zal ook een verwoestend effect hebben op de toekomst van het land.’
Die schuwende reacties zal de vastberadenheid van de religieuze overheid alleen maar versterken, vertelt Graeme Smith, senior consultant bij de ngo International Crisis Group, aan persagentschap Reuters. ‘De taliban bestempelt zich graag als een bolwerk tegen de buitenwereld.’
Bij hun terugkeer aan de macht, in augustus 2021, had de talibanleiding laten blijken dat ze zich soepeler zou opstellen. Intussen blijkt dat ze de strengste interpretatie van de islam toepast.
Toegang ontzegd
Woensdag probeerden honderden Afghaanse vrouwen om universiteitscampussen te betreden, schrijft het Franse persagentschap AFP. Ook in Kaboel probeerden vrouwen toegang te krijgen, waar de grootste universiteit van het land gevestigd is. Studentes getuigen dat ze telkens verhinderd worden door bewakers.
De vrouwelijke studenten willen graag nog hun examens afleggen of toegang krijgen tot de bibliotheek. De universiteiten zijn normaal gesloten voor de wintervakantie en heropenen in maart, maar zijn doorgaans wel toegankelijk. Veel studentes waren niet op de hoogte van de beslissing. ‘We hebben geen werk, kunnen nergens naartoe en mogen het land niet verlaten. We zijn alles kwijt’, zei een studente die anoniem wenst te blijven. ‘We voelden ons als vogels in een kooi’, zei een andere studente.
