Hulplijn 1712 ontving dit jaar elke week een oproep over geweld waarbij een datingapp een rol speelde. Daarom wil de hulplijn de aandacht vestigen op veiligheid bij datingapps. ‘We hebben regelgeving voor de veiligheid van zowat alles, maar niet voor online datingplatformen. Dat moet veranderen.’
‘Na enkele weken chatten, vertrouwde ik mijn Tinder-date genoeg om voor een drankje af te spreken bij hem thuis. In het begin was de sfeer gezellig. Het was zo leuk dat we na een tijdje kusten. Al werd duidelijk dat dat niet genoeg voor mijn date was, dat hij meer wilde terwijl ik daar totaal niet voor openstond. Ik maakte dat ook duidelijk, maar hij negeerde al mijn signalen en betastte me.’
‘Ik leerde T. kennen op Grindr, een datingapp voor de lgbti-gemeenschap. Al snel bouwden we een vertrouwensband op. Daarom deelde ik ook erg persoonlijke informatie met T.. Ja, zelfs dat ik eigenlijk met iemand anders een relatie heb en dus stiekem op de app zat. Via de app stuurden we elkaar ook naaktfoto’s. Tot T. me begon te chanteren ermee dreigde om de foto’s te verspreiden als ik hem geen geld gaf.’
Het zijn maar twee van de geanonimiseerde oproepen die dit jaar binnenliepen via 1712, de hulplijn voor burgers die een vraag hebben over geweld, misbruik en kindermishandeling. In totaal ontving 1712 vijftig van dat soort getuigenissen over zowel ‘hands-on’ (fysiek) en ‘hands-off’ (niet-fysiek) geweld via een datingapp. De oproepen gaan onder andere over wraakporno (naaktbeelden versturen zonder toestemming), date rape (verkrachting van een date), sextortion (afpersing met naaktfoto’s) en grooming (het vertrouwen winnen met seksueel misbruik als doel).
Wim Van de Voorde, de Vlaamse coördinator van hulplijn 1712, noemt dat cijfer een onderschatting van het aantal gewelddaden via datingapps dat in werkelijkheid plaatsvindt. ‘Recent Australisch onderzoek toont echter aan dat bijna drie op de vier gebruikers van een datingapp de afgelopen vijf jaar online geweld ervoeren en een op de drie gebruikers lichamelijk (seksueel) geweld meemaakten.’
Werk aan de winkel
Door die opvallende cijfers en enkele opvallende gebeurtenissen in ons land – denk aan de moord op David Polfliet die hoopte op een leuke ontmoeting, maar in werkelijkheid met zijn moordenaars afsprak via Grindr – onderzochten 1712 en het expertisecentrum Resilient People van hogeschool UCLL voor hun nieuwe campagne de veiligheid van de vijf meest gebruikte apps in België: Tinder, Bumble, Happn, Grindr en Parship.
De meeste datingapps zetten algoritmes en artificiële intelligentie in om bepaalde vormen van geweld te weren. Zo kun je op sommige apps geen ‘dick pics’ versturen, krijgen gebruikers een waarschuwing als ze een naaktfoto toegestuurd krijgen of krijg je de vraag of je wel zeker je telefoonnummer wil doorsturen. Het is niet allemaal kommer en kwel, zo blijkt, maar er is op alle vlakken van veiligheid veel ruimte voor verbetering.
‘Datingapps vragen je om je locatie te delen, maar zij beschermen die persoonsgegevens onvoldoende’, zegt Anne Groenen (UCLL). ‘Zelfs wie geen ICT’er is, komt ontzettend veel gegevens te weten via datingapps.’ Van de Voorde voegt eraan toe dat je ook niet altijd weet wie achter een account schuilgaat. ‘Hoewel apps vaak een verificatie vragen via mail, video, foto of telefoonnummer, lijkt het bij sommige apps zeer eenvoudig om je als iemand anders voor te doen.’
Op alle apps, behalve op Happn, kun je wel geweld rapporteren. ‘Al is het onduidelijk wat ze met een melding doen. Het is evenmin duidelijk welke stappen slachtoffers kunnen zetten wanneer een dader het eigen account heeft verwijderd of wanneer het slachtoffer wordt geblokkeerd.’ De meeste apps geven tips over veilig daten en wat te doen als het fout loopt. Maar de kritiek van de onderzoekers is dat die informatie vaak alleen in het Engels vermeld staat en moeilijk te vinden is. Bovendien vonden ze meermaals geen of foute verwijzingen naar Belgische hulpkanalen.
‘Vaak loopt het dus goed en bloeit er iets moois uit ontmoetingen via datingapps. Maar om vooral dat soort positieve verhalen over te houden vragen we meer bewustzijn en (Europese) regelgeving. Nu beslissen de apps zelf over hun veiligheidsbeleid en zijn de verschillen tussen de apps daarom te groot. Regelgeving kan kwaliteitsstandaarden en minimumvoorwaarden opleggen aan alle datingapps actief op de Europese markt.’
