Gisteren nam het Nieuw-Zeelandse parlement een pakket wetten aan, dat winkeliers boetes oplegt als ze tabak verkopen aan de generatie die nu 13 jaar of jonger is. Dat is een blijvend verbod, met als doel roken volledig ‘uit te faseren’. De boetes kunnen oplopen tot 150.000 Nieuw-Zeelandse dollar, omgerekend 91.050 euro. De wet zou vanaf 2023 van kracht zijn.

Nieuw-Zeeland is het eerste land dat zo’n verbod oplegt. In een interview met de Nieuw-Zeelandse omroep RNZ legde Ayesha Verrall, de minister van Volksgezondheid, vorig jaar uit dat er almaar minder mensen roken in het land, maar dat de daling niet snel genoeg gaat in alle bevolkingsgroepen. Nu is ze verheugd, zegt ze aan The Guar­dian: ‘Duizenden mensen zullen langer en gezonder leven, en onze gezondheidszorg zal miljoenen winnen, omdat we minder ziektes hoeven te behandelen die veroorzaakt zijn door roken. Denk aan specifieke kankers, hartaanvallen, beroertes en amputaties.’

Veel minder verkooppunten

Kan dit ‘generatieverbod’ internationaal navolging krijgen? ­Suzanne Gabriëls, tabaksexperte bij de Stichting Tegen Kanker, heeft daar goede hoop op, zei ze eerder aan De Standaard: ‘Onder experts in ­tabakspreventie is het idee om via een verkoopverbod een rookvrije generatie te creëren niet nieuw. Als de wet ­effect heeft, ­zullen andere landen ongetwijfeld volgen.’

Nieuw-Zeeland voert nog flankerende maatregelen in: zo wordt de hoeveelheid wettelijk toegelaten nicotine in tabaksproducten verlaagd en mogen ­die producten alleen nog in gespecialiseerde winkels verkocht worden. Het aantal verkooppunten zal daardoor drastisch dalen: van bijna 6.000 naar amper 600 in heel het land.

Gezondheidsminister Verall noemt het in The Guardian weerzinwekkend ‘dat we tabaksproducenten decennialang de vrijheid hebben gelaten om dodelijke en verslavende producten te maken en te verkopen’. ‘We hebben in dit land meer regulering rond de verkoop van een belegd broodje dan rond sigaretten.’

In België zou er volgens Gabriëls ook veel winst te boeken zijn door de toegang tot tabak te beperken. ‘Ik denk vooral aan minder verkooppunten. Wel moeten we denken aan kleine winkels die dan in de problemen raken. We moeten die helpen omschakelen, bijvoorbeeld met een reconversiefonds.’ (me, vsa)