Rusland reageert verbolgen op beelden die suggereren dat Oekraïense soldaten een tiental Russische militairen na overgave hebben doodgeschoten. The New York Times bevestigde de authenticiteit van de beelden. Of Oekraïne zich schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden, is voer voor onderzoek.
Op Russische sociale media circuleren al enkele dagen beelden waarop te zien is hoe elf Russische soldaten worden gevangengenomen door zeker vier Oekraïners. In flarden is te zien hoe Oekraïense soldaten zichzelf filmen terwijl ze een stad op de Russen heroveren.
De beschuldigingen gaan over een specifieke reeks fragmenten waarbij ze een Russische schuilplaats binnendringen. Daar worden de Russische militairen gedwongen om in een rij op de grond te gaan liggen. Ze zijn ongewapend, en gehoorzamen. Het filmpje eindigt abrupt wanneer een Russische schutter de Oekraïense soldaten beschiet. Wanneer de video herneemt, is te zien hoe de Rus die het vuur opende dood neerligt waar hij eerst stond. De rij Russische soldaten ligt levenloos in plassen bloed. De beelden geven de schijn dat ze van kortbij in het hoofd en het bovenlichaam zijn geschoten.
• ‘Als je in Kiev de lift neemt, speel je Russische roulette’
De Amerikaanse krant The New York Times nam de beelden onder de loep en bevestigde de authenticiteit ervan. Volgens hun research werden de beelden halfweg november opgenomen op een vernielde boerderij in het dorpje Makiivka, in het westen van de geannexeerde oblast Loehansk. Omdat er muziek gemonteerd is op sommige van de beelden, vermoedt de krant dat de beelden deel uitmaken van een videodagboek van een Oekraïense militair. Voor sommige shots werd een drone ingezet.
De beelden doken voor het eerst op in pro-Oekraïense chatkanalen op Telegram. Daarin worden beelden verspreid om het Oekraïense moreel op te krikken. Onder meer dagboeken van militairen die Oekraïense steden bevrijden doen het er bijzonder goed. Maar onfrisse beelden van de bevrijding van Makiivka waren ook de Russen in de groep opgevallen.
‘Westen negeert Oekraïense misdaden’
‘De choquerende beelden zijn nieuw bewijs van de misdaden door de Oekraïense neonazi’s’, reageert het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Het beschuldigt Oekraïne opnieuw van oorlogsmisdaden. Omdat de soldaten zichzelf niet meer konden verdedigen en duidelijk aangaven dat ze zich overgaven, voldeden de Russen ogenschijnlijk aan de juridische definitie van krijgsgevangenen. Het internationale recht verbiedt executies van dergelijke oorlogsgevangenen.
‘Het Westen negeert de misdaden van Oekraïne en steunt een regime in Kiev dat in essentie crimineel is’, zegt Rusland. De beelden werden vrijdagavond ook druk besproken in Russische talkshows. ‘Oekraïne wordt nooit beschuldigd van oorlogsmisdaden omdat ze Russen vermoorden’, klonk de analyse van de Kremlingetrouwe politicoloog Vladimir Kornilov.
• Opinie | Poetin strijdt niet meer tegen nazi’s, wel tegen Satan
Ook de Russische haviken lieten van zich horen. ‘De handlangers van Satan pleegden niet allen een misdaad. Ze filmden het en postten het op het net’, reageerde de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov op Telegram. Hij pleit voor een snelle vergelding. Voor Dmitri Medvedev, vicevoorzitter van de Nationale veiligheidsraad, verdienen de betrokken Oekraïense soldaten de doodstraf.
Onderzoek
Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov hamerde er maandag nogmaals op dat ze de daders willen opsporen en berechten. Vanuit Moskou klinkt daarom de vraag om een internationaal en onafhankelijk onderzoek. De Verenigde Naties zeggen dat ze op de hoogte zijn van de video’s en beloven zo’n onderzoek.
• Kun je nog onderhandelen met een oorlogsmisdadiger?
Of dat onderzoek in het voordeel van de Russen zal zijn, is lang niet zeker. Iva Vukusic, experte oorlogsrecht aan de universiteit van Utrecht, zegt aan The New York Times dat het beeldmateriaal onvoldoende bewijs biedt om te spreken over een oorlogsmisdaad. ‘Werden de schutter en de andere militairen in een keer gedood? Was er nog een bedreiging die niet op beeld stond? Of gaat het om een wraakactie?’, vraagt ze zich af. ‘In het laatste geval zou het gaan om een oorlogsmisdaad’, legt ze uit. Ze sluit ook niet uit dat de Russen een overgave veinsden om Oekraïense soldaten in een hinderlaag te lokken. ‘In dat geval kunnen de Russen zelfs veroordeeld worden voor een oorlogsmisdaad.’ Die laatste hypothese is ook de officiële reactie vanuit Kiev.
Uit eerder onderzoek van de Verenigde Naties bleek al dat beide partijen zich schuldig maken aan oorlogsmisdaden. Al is dat bij Oekraïne ‘op een kleinere schaal’ dan bij de Russen. Als Oekraïne in deze zaak wil bewijzen dat het ‘proper’ vecht, heeft het er alle belang bij om transparant mee te werken aan het onderzoek.
