De ministers van Buitenlandse Zaken van de 27 EU-landen keurden nieuwe sancties goed tegen 21 Iraanse individuen en drie entiteiten wegens hun betrokkenheid bij de dood op 16 september van Mahsa Amini – een jonge vrouw die was opgepakt omdat ze haar hoofddoek niet correct droeg – en de repressie van de demonstraties die erop volgden. De betrokkenen mogen niet langer naar de EU reizen en hun eventuele activa in de EU worden geblokkeerd.

‘Dit is een duidelijke boodschap voor hen die denken dat ze hun eigen bevolking kunnen onderdrukken, intimideren en doden zonder gevolgen. Dat kunnen ze niet. De wereld, Europa kijkt toe’, zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock. ‘We steunen het recht van de Iraanse bevolking om vreedzaam te betogen en hun eisen en standpunten vrij te uiten’, zei Josep Borrell, de Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid van de EU.

Gedwongen bekentenissen

De sancties treffen onder meer de vier Iraniërs die Mahsa Amini arresteerden. De Iraanse minister van Binnenlandse Zaken Ahmad Vahidi belandt op de lijst omdat hij verantwoordelijk is voor de geüniformeerde politie die betrokken is bij de repressie. Ook de provinciale hoofden van die ordediensten worden geviseerd, net als hun collega’s van de Iraanse Revolutionaire Garde. Dat elitekorps kreeg na de revolutie in 1979 de opdracht de Islamitische Republiek te verdedigen tegen binnen- en buitenlandse vijanden en bouwde een economisch imperium uit. Tenslotte komen ook de bevelhebber van het landleger, generaal Kiyumars Heidari, en Press TV op de lijst. Die tv-zender ‘zet gedwongen bekentenissen van opgepakte betogers op en zendt die uit’, zegt de EU.

Half oktober vaardigde de EU ook al sancties uit tegen kopstukken van de zedenpolitie, die toeziet op de naleving van de strenge kledingregels voor vrouwen. Intussen bevat de sanctielijst 126 Iraanse individuen en elf entiteiten wegens schendingen van mensenrechten.

Eerste doodstraf

Volgens de VN-mensenrechtenraad zijn er sinds 16 september minstens 304 betogers gedood. Gisteren werd een eerste persoon die deelnam aan de protesten veroordeeld tot executie. VN-experts vrezen dat er nog veel van dat soort vonnissen zullen volgen. Het aantal gearresteerde betogers wordt geschat op ruim 15.000.

De bezorgdheid binnen de EU over Iran neemt toe, omdat het regime in Teheran ook militaire steun biedt aan de Russische oorlog in Oekraïne. Voor de EU bestaat er geen twijfel meer dat Iran drones levert aan Rusland. Maar er circuleren ook verhalen dat Teheran ballistische raketten levert aan Rusland: ‘We proberen onafhankelijke bevestiging hiervan te krijgen’, aldus een hoge EU-diplomaat. ‘Als dat klopt, zullen we opnieuw sancties moeten treffen. Zware sancties.’

Josep Borrell belde de voorbije twee weken al drie keer met de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Hossein Amir Abdollahian, om te eisen dat er een einde komt aan de wapenleveringen aan Rusland en hem te waarschuwen voor eventuele gevolgen. ‘We zullen indien nodig verdere maatregelen nemen’, aldus Borrell, die er alles aan doet om te beklemtonen dat de onderhandelingen over de hernieuwing van het kernakkoord uit 2015 ‘een ander dossier is’. Ook de verdere verrijking van uranium door Iran leidt tot bezorgdheid bij de EU en het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie.