Brandweerzones vrezen dat er in het najaar een forse stijging zal zijn van het aantal CO-ongevallen tijdens de winter. Ook het Belgische Antigifcentrum ziet vandaag een significante toename in het aantal CO-gerelateerde oproepen. ‘Het ergste moet nog komen’, waarschuwen brandveiligheidsspecialisten.
‘Barbecues, terrasverwarmers, warmtekanonnen, bloempotkachels: tegenwoordig zijn er steeds meer middelen waarmee mensen hun woning proberen te verwarmen’, zegt specialist brandveiligheid Tim Renders. En het belooft nog veel erger te worden, waarschuwt hij. ‘Het is nog maar herfst, dus de temperaturen vallen nu redelijk goed mee. Het ergste moet nog komen.’
Renders ziet de nabije toekomst niet rooskleurig in, en dat komt vooral door de energiecrisis. Terwijl de energieprijzen uit de pan rijzen, zoeken mensen allerlei manieren om hun huis of appartement op een alternatieve manier te verwarmen. In sommige gevallen loopt dat tragisch af. Zo overleden eerder deze week nog een moeder en haar dochter in Wilrijk door een CO-vergiftiging. De oorzaak zou een barbecue geweest zijn die diende als warmtebron.
Steeds meer mensen gaan op zoek naar allerlei creatieve manieren om hun woning te verwarmen, bevestigen brandweerdiensten. ‘Voor heel wat gezinnen zijn die exploderende energiefacturen onvoorziene kosten, daarom voelen bepaalde mensen zich gedwongen om op zoek te gaan naar heel onveilige alternatieven’, zegt Alain Habils, woordvoerder van de Brandweer Zone Vlaams-Brabant West. ‘Een barbecue binnen aansteken is zeker geen goed idee, want dat produceert heel veel koolstofmonoxide.’
Ook andere alternatieven zijn vaak erg risicovol. ‘Kaarsen kunnen aangenaam zijn, maar dat ze meer warmte geven door er een omgekeerde bloempot op te zetten is een misconceptie. De warmte die daarbij vrijkomt, is verwaarloosbaar. Het geeft vooral heel veel fijn stof vrij. Het is zeker niet iets dat je binnen moet doen.’
Zulke alternatieven vinden mensen vaak op sociale media, zegt Tim Renders. ‘Mensen beseffen niet goed dat er eenvoudigweg geen goedkoop en veilig alternatief bestaat om hun woning te verwarmen.’ Ook Habils is dezelfde mening toegedaan. ‘We moeten telkens naar de officiële tips van de overheid verwijzen: draag meer laagjes en kruip onder een of meerdere (fleece)dekens. Je huis effectief verwarmen kan alleen met een centraal verwarmingssysteem dat goed geïnstalleerd en onderhouden is.’
‘Situatie zal verergeren’
Dominique Vandijck, adjunct algemeen directeur van het Belgisch Antigifcentrum, vermoedt dat er dit jaar meer CO-incidenten zullen zijn dan de voorbije jaren. ‘Officiele cijfers hebben we momenteel niet, maar het lijkt waarschijnlijk dat er vandaag meer CO-incidenten zijn dan de voorbije jaren. We zien wel dat het aantal oproepen naar het Antigifcentrum eind augustus tien keer zoveel was als de voorbije jaren. Gemiddeld ligt het aantal co-ongevallen rond de 1.000 per jaar - en dat is een onderschatting van het reële aantal.’
De energiecrisis zal het aantal CO-ongevallen volgens Vandijck in de hand werken. Toch merkt hij op dat de meeste ongevallen nog steeds gebeuren door gezinnen die plots weer gebruikmaken van niet goed onderhouden verwarmingsapparaten. ‘In hun zoektocht naar goedkopere warmtebronnen, zien we bijvoorbeeld dat mensen vaker oude kachels gaan gebruiken die weinig of niet gereinigd zijn voor gebruik. Als mensen dan hout, petroleum of pellets verbranden, zijn ongelukken snel gebeurd.’
Ook Wouter Van Den Broeck, zonecommandant van Brandweer Zone Oost, bevestigt dat het aantal CO-incidenten dit jaar hoger zal zijn dan de voorbije jaren. ‘We hebben geen glazen bol, maar het kan wel erger worden’, zegt hij voorzichtig. ‘We vrezen dat de situatie nog ernstiger zal worden zodra het echt koud wordt. Voorlopig bleven we daarvan wat gespaard, maar het kan ernstig worden zodra mensen de houtkachel weer bovenhalen.’
Nood aan preventie
Niet alleen zullen we dit jaar meer CO-vergiftigingen zien, er zullen volgens Renders ook meer woningbranden dan normaal zijn. ‘We zitten al aan 57 doden door woningbranden dit jaar in België. Dat is al meer dan in heel 2021, en we zitten momenteel nog niet te bibberen en te beven.’
Voor Renders is het voorlopig een terugkeer naar ‘de tijd van onze grootouders’. ‘Als iemand een goedkoop alternatief heeft gevonden, dan mag die mij zeker eens bellen.’ Hij vindt dat de overheid meer moet inzetten op preventie, zodat mensen bijvoorbeeld geen gas- of petroleumbranders of warmtekanonnen in huis zetten. ‘Toch vrees ik dat dat wel zal gebeuren. Dat baart mij zorgen. Dat is op zich al een teken dat de situatie schrijnend is en in de toekomst nog veel erger zal worden.’
