De kunst van elke begroting is het zoeken van politieke evenwichten. Dat blijkt ook nu weer. Bij de regeringsvorming was al afgesproken om jaarlijks een vaste inspanning van 0,2 procent van het BBP te doen. Tot die besparingen behoort een inspanning van 150 miljoen op de RVA en een van 400 miljoen in de vorm van een digitaks en een minimumbelasting voor multinationals. Geen van beiden zijn al uitgevoerd en dat zorgde er gisteravond voor dat de gesprekken stroef verliepen.

De PS, met minister van Werk Pierre-Yves Dermagne, stelde besparingen op de RVA op het vlak van de verlofstelsels zoals het tijdskrediet voor, maar daarmee werden de 150 miljoen besparingen niet gehaald. Omgekeerd dreigen dan ook de 400 miljoen belastingen die vooral voor de liberalen lastig liggen, er niet te komen. Vandaag wordt verder gezocht naar een oplossing.

   • Vivaldi-partijen vinden elkaar over prijsplafond en overwinst

Net zo wordt er een evenwicht gezocht bij de bijkomende maatregelen. Daar zit al een hogere aanslagvoet voor de effectentaks in, die 150 miljoen moet opbrengen, samen met een bankentaks, twee maatregelen waar je de socialisten niet over zult horen klagen. Maar de liberalen leggen op hun beurt een besparing van 188 miljoen op tafel voor de aanpassing van de ambtenarenpensioenen aan de wedden van actieve ambtenaren, de zogenaamde perequatie. De PS noemt de maatregel imbuvable, voor Vooruit moet er over gesproken kunnen worden. Ook een uitbreiding van het systeem van flexi-jobs en van het maximale aantal uren studentenarbeid gaat in liberale richting.

Op het vlak van de index liggen de standpunten kennelijk minder ver uit elkaar dan het lijkt. Premier De Croo legde een voorstel op tafel om de patronale bijdragen met 1,2 miljard euro te verminderen. De discussie gaat er nu om of dit een uitstel of een afstel van betalingen moet zijn. De liberalen dringen aan op een afstel, de socialisten willen dat alleen als daar voorwaarden aan gekoppeld worden.

Energiemaatregel

En dan is er het voorstel van vicepremier Vincent Van Peteghem (CD&V) om de belastingvrije som op te trekken, zodat iedereen op het eind van het jaar 1.300 euro extra overhoudt. De coalitiepartners zien daar een partijpolitieke zet en een een-tweetje met MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez in. Sommigen vrezen er zelfs voor dat CD&V-voorzitter Sammy Mahdi opnieuw aanstuurt op een herhaling van de crisis waarin de Vlaamse regering belandde, toen CD&V een indexering van de kinderbijslag eiste.

Het ziet er niet naar uit dat die maatregel er snel komt. Voor een eerste minitaxshift die de lasten op arbeid naar die op vermogen verschuift, lijkt er meer steun te zijn. Maar ook die kan niet zomaar in enkele dagen uitgewerkt zijn.

Een consensus rond de aanpak van overwinsten van energiebedrijven hangt in de lucht. Het voorstel om alle winsten boven 130 euro per MWh af te romen, is bijna rond. Alleen over de duurtijd van de maatregel wordt nog gesproken. Op vraag van minister Van Peteghem wordt de maatregel voorlopig beperkt tot de periode december-juni volgend jaar.

Maar het is best mogelijk dat Europa die maatregel nog verlengt als de prijzen hoog blijven. Ook een verlenging van de Belgische maatregel behoort dan tot de mogelijkheden. Eind april volgt een evaluatie. Als de maatregel nog eens met zes maanden wordt verlengd, komt de opbrengst in de buurt van het oorspronkelijke voorstel van minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen), zo lijkt het. Anders niet.

Vraagtekens

Bij de socialisten worden vragen gesteld bij de weigerachtige houding van CD&V en Open VLD om zoveel als mogelijk overwinsten af te romen. Daarbij wordt verwezen naar de noodzaak om Engie/Electrabel niet te hard voor het hoofd te stoten, aangezien met dat bedrijf nog wordt onderhandeld over de levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3. Engie heeft al gewaarschuwd voor de investeringen in België als het te veel belastingen moet betalen.

Een maatregel die voldoende opbrengt, is wel nodig om het basispakket energie, dat nu voor november en december is vastgelegd, te kunnen verlengen naar de eerste maanden van volgend jaar.

Over btw op zes procent bestaat geen discussie meer. Ook een voorstel om de accijnzen weer op te trekken wanneer de energieprijzen weer voldoende zijn gedaald, is uitgewerkt. De accijnzen zullen pas weer stijgen wanneer de prijs onder het gemiddelde van heel 2021 zakt. Daardoor zullen waarschijnlijk alle gezinnen er een voordeel aan doen.

De onderhandelingen duren naar verwachting nog de hele dag en wellicht ook een groot stuk van de nacht. Premier Alexander De Croo wordt dinsdagmiddag in de Kamer verwacht voor zijn beleidsverklaring.