Begin maart stelde de Europese Commissie voor dat landen een overwinstbelasting kunnen opleggen aan de elektriciteitsproducenten die monsterwinsten boeken. Zes maanden later, nu gezinnen al vlot 500 euro per maand betalen, maakte premier Alexander De Croo een showmomentje van de aankondiging dat de federale regering nog een maand extra uittrekt om te onderzoeken hoe België die belasting gaat innen. Engie mag op twee oren slapen, voor de kerncentrales blijft alles zoals voorheen. Ongetwijfeld moest het Overlegcomité daadkracht uitstralen. Een bezweringsritueel, de truc van de persconferenties uit de coronacrisis nog eens overdoen. Maar de ‘we zullen alles doen wat kan’-belofte die De Croo erbij maakte, een verre echo van de legendarische ‘whatever it takes’ waarmee Mario Draghi de eurocrisis bezwoer, klonk vooral als een bekentenis van onmacht. De energiecrisis overkomt ons, straalde de setting uit, zoals eerder de pandemie, als iets waar weinig politiek kruid tegen gewassen is. We kunnen hoogstens de gevolgen verzachten. Maar de energiecrisis is politiek en maatschappelijk dynamiet omdat de burger beter weet. Zijn factuur verveelvoudigt deels omdat een systeem dol draait. De manier waarop de prijs van elektriciteit berekend wordt, slaat tilt. Piekprijzen voor elektriciteit bedragen tien tot twintig keer de kostprijs om die elektriciteit in België op te wekken. Elektriciteit waaraan nog geen tekort is. Het is allemaal vreselijk complex, wordt de burger keer op keer sussend verteld. Maar de intimiderende facturen zijn dat niet, evenmin de woekerwinsten van tientallen miljarden, niet de onbedwingbare inflatie, niet het belastinggeld voor steunmaatregelen en niet de nood waarin industriële bedrijven raken. Qua directe impact zullen de bankencrisis en de eurocrisis voorprogramma’s blijken. De gaskraan die Poetin dichtdraait, creëert anarchie en het democratische Europa slaat de handen in de lucht. Intussen grijpen energiebedrijven hun kans tegenover vogelvrije klanten. Sommige beginnen nu zelfs taksen op zonnepanelen te heffen.