Woorden als ‘postironisch’ en ‘hyperbewust’ vallen casual in Radio Insomnia. Dat moet wel een podcast van podiumkunstenaars zijn. Documentairepodcast Slow Burn keert terug naar het heetst van de abortusstrijd en De potloodcast haalt bekende illustrators van achter hun tekentafel.
Zet ik nog een kind op de wereld? Het is een persoonlijke vraag met een diep existentieel randje. Sommigen bedanken liever voor nageslacht op een stervende planeet. Collega Kubra Mayda is een van hen. Voor DS Weekbladsprak ze verschillende jongeren die kindervrij door het leven wensen te gaan.
Aan eindredacteur Berten Vanderbruggen legt ze uit waarom ze haar ratio voorrang geeft op haar voortplantingsinstinct. Voor Vanderbruggen is dat instinct dan weer hét argument om aan kinderen te beginnen, maar dan moet hij wel eerst nog enkele praktische bezwaren overwinnen. Kortom, een extra persoonlijke aflevering van Groot gelijk deze week.
Dat een kinderwens niet zomaar vervuld geraakt, is van alle tijden. De podcastreeks Zaad zonder naam plakt een gezicht op de mensen die vroeger in alle discretie langsgingen bij (of voortkwamen uit) de spermabank. Zo kregen Mies en Christine twee kinderen via de fertiliteitskliniek. Alleen bleek later dat ze verwekt waren met een verschillende donor. Het was hen nochtans anders beloofd.
Beluister de derde aflevering van ‘Zaad zonder naam’ >
1. ‘Radio Insomnia’ komt met verrassend veel weg
‘Ik ben postironisch en hyperbewust’, zegt een van de personages in Radio Insomnia. Die omschrijving gaat ook op voor de theaterpodcast anno 2022. Niet dat het al wemelt van de theatermakers in podcastland, maar de podiumkunsten wagen zich wel steeds vaker aan het jonge medium. Zo had ik het in deze nieuwsbrief ook al over Afscheid van een auto (van Nieuwstedelijk) en The wetsuitman(van Het Kwartier). Collectief de HOE sluit zich met Radio Insomnia aan bij dit rijtje.
Postironisch en hyperbewust zijn natuurlijk dure woorden, maar het valt op dat deze podcasts geen genoegen nemen met de bestaande formats. Net als op het podium moet de ruimte herdacht worden. Deconstructie is nooit ver weg. The wetsuitman goochelde met genres en liet 28 rollen vertolken door drie acteurs. Ingenieus, dat zeker, maar vaak ook lastig om te volgen.
Radio Insomniaontkomt aan dat euvel door zich te spiegelen aan een gekend format: de nachtradio, inclusief zwoele saxofoon. Het geeft deze podcast vaste grond onder de voeten, want alles wat erna komt, is een stuk moeilijker te omschrijven. Wanneer een schrijfster inbelt omdat ze ‘worstelt met haar plot’, vormt dat een springplank naar een een metadiscussie over verhalen in het theater. Die zijn ‘iets voor films en Netflix’, ‘dus doen wij op het toneel iets anders’. De jongere acteurs zijn het daar grondig mee oneens.
Het is een klein wonder dat de tekst van Willem de Wolf en Wannes Gyselinck, met zijn opeenstapeling van slimmigheden, niet over zichzelf heen struikelt. Dat is ook te danken aan de acteurs. Doordat ze samenspelen in een radiostudio, doet het geheel meteen vertrouwd aan. Een beetje als een podcast, die toch vooral theater is.
2. ‘Slow burn’ keert terug naar het heetst van de abortusstrijd
Het nieuws sloeg in de VS in als een bom. Uit een gelekte conceptnota in Politico bleek dat de conservatieve meerderheid in het Amerikaanse Hooggerechtshof zich wil ontdoen van het iconische ‘Roe v. Wade’-arrest, dat het recht op abortus in de VS vastlegde. Maar wat is ‘Roe v. Wade’ precies? In vier afleveringen keert de documentairepodcastSlow Burnterug naar het heetst van de abortusstrijd in de jaren 70.
De eerste aflevering vertelt het vergeten verhaal van Shirley Wheeler, de eerste vrouw die veroordeeld werd voor doodslag na een abortus. Wheeler zelf overleed in 2013, maar de makers konden spreken met haar ex-geliefde en de aanklager die haar destijds vervolgde. Die is er nog altijd van overtuigd dat hij de levens van vrouwen en baby’s heeft gered door illegale abortussen te ontraden.
Slow Burnkomt uit de stal van Slate en reconstrueert iconische momenten uit de recente Amerikaanse geschiedenis. Ze lieten zich ook al opmerken met fel gesmaakte seizoenen over Watergate, de oorlog in Irak en de fatale rivaliteit tussen Tupac Shakur en Notorious B.I.G. Nu de Amerikanen aan de vooravond van een nieuwe abortusstrijd staan, komt hun uitgebreide reconstructie van Roe v. Wade geen moment te vroeg.
3. De potloodcast: passie werkt aanstekelijk
Wat is er leuker dan mensen gepassioneerd horen vertellen over hun stiel? Jaren geleden was ik helemaal verslingerd aan Longform, een reeks lange interviews met journalisten over hun werk. Je kan me daar nog persoonlijke bias aanwrijven, maar dat is bij De potloodcast niet het geval. Jellie Brouwer vraagt elke maand een bekende tekenaar naar vijf beelden die hun leven en werk bepaald hebben.
In de meest recente aflevering was Joost Swarte te gast, maar ik luisterde naar die met Jip van den Toorn (de tekening hierboven is van haar). De 28-jarige illustratrice is de jongste beeldcolumnist ooit bij De Volkskrant en tekent ook geregeld voor onze krant. In haar gevatte stijl houdt ze ons een spiegel voor. Gemakzuchtigheid of hypocrisie moeten het ontgelden. Al waakt ze er naar eigen zeggen wel over dat ze niet cynisch wordt.
Wat ik vooral heb onthouden is dat ze, al wandelend door de stad met een camera, heeft leren kijken naar ‘hoe de dingen er echt aan toe gaan’. ‘Vaak, als je erover nadenkt, kom je alleen bij een soort stereotiepe beelden uit. Maar als je echt kijkt naar wat er om je heen gebeurt, is dat vaak nog veel weirder dan je kan bedenken.’
Op de website van De Illustratie Ambassade, de producent van deze podcast, kan je alle beelden bekijken die de gasten aanhalen.
Dat was de selectie van deze week. Heb je ervan genoten? Of verliezen we een belangrijke podcast uit het oog? Schrijf me op podcasttips@standaard.be
Als je deze tips op je smartphone leest, openen de afleveringen rechtstreeks in de podcast-app van De Standaard. Zo kun je ze meteen beluisteren. Alle tips die in deze nieuwsbrief staan, vind je in de app ook onder de knop ‘Ontdekken’. Heb je de app nog niet? Download hem hier.
