Oud-kanselier Angela Merkel zei in haar eerste publieke optreden, een halfjaar na haar vertrek, dat ze altijd beseft heeft dat Poetin niet zou dulden dat Oekraïne naar het Westen zou opschuiven.
Al tijdens de beginzin van haar eerste publieke optreden na haar afscheid, begon de Duitse oud-kanselier Angela Merkel over de Russische invasie in Oekraïne.
‘Privé gaat het goed met mij, maar ik had me de tijden anders voorgesteld. 24 februari was een cesuur.’ Merkel herhaalde haar hevige kritiek op de Russische invasie die ze een zware inbreuk van alle volkenrechtelijke regels noemde. Ze omschreef het beleid van Poetin als catastrofaal en fataal, ook voor zijn eigen land.
Merkel krijgt in Duitsland geregeld kritiek voor haar houding tegenover Rusland tijdens haar kanselierschap. Haar critici vinden dat ze tijdens haar zestienjarige bewind niet hard genoeg tegen Poetin is opgetreden. Merkel pareert die kritiek. Zij is van mening dat ze al die jaren geprobeerd heeft om het gevaar dat Poetin betekende, in te dammen. Dat was de reden waarom ze op de Navo-top in Boekarest in 2008 niet wilde dat Oekraïne de belofte kreeg dat het op termijn lid kon worden. Ze had in die periode ook ernstige bedenkingen bij de beleidsmakers in Kiev: de democratie had er nog niet stevig wortel geschoten en de corruptie was er heer en meester.
Merkel vertelt dat ze al die jaren manieren heeft gezocht om Poetin geen reden te geven om zijn duivels te ontbinden. Ze wist al heel lang dat de Russische president nog altijd in Koude Oorlog-termen was blijven denken en de westerse democratieën als zijn vijanden zag. De erkenning van de onafhankelijkheid van Kosovo, de komst van het rakettenschild en de vrees dat Georgië en Oekraïne tot de Navo zouden toetreden, lagen hem bijzonder dwars. ‘Ik wist al die jaren dat Poetin iets zou doen dat slecht voor Oekraïne was’, zei ze.
Realpolitica
Merkel verdedigt de Minsk-akkoorden die in principe tot een oplossing hadden moeten leiden voor de twee regio’s in Oost-Oekraïne die zich met de steun van Rusland in 2014 hebben afgescheiden. Ook hier is ze van mening dat Rusland al veel vroeger Oekraïne zou zijn binnengevallen, als de Minsk-akkoorden er niet geweest waren. De oud-kanselier vertelt dat ze haar Europese partners constant heeft gewaarschuwd voor Poetin. ‘Jullie weten toch dat hij de EU wil verzwakken’, zou haar mantra geweest zijn. Als het van haar alleen zou hebben afgehangen, zou de EU veel zwaardere sancties tegen Rusland hebben afgekondigd na de Russische annexatie van de Krim in 2014.
Het idee dat zij voorstander was van de strategie ‘Wandel durch Handel’ – Rusland veranderen door er goeie handelsrelaties mee aan te knopen – noemde ze onzin. Als een echte realpolitica verklaarde ze dat je met een groot land als Rusland maar beter een goed nabuurschap nastreeft. Het lijkt wel alsof ze nooit geloofd heeft dat Poetin een eerlijke partner van het Westen kon worden.
Ze vindt het verschrikkelijk dat Oekraïne nu de prijs moet betalen voor de expansiedrift van Rusland. ‘Het land, dat onze weg wil opgaan, is een gijzelaar in het geopolitieke spel’, zei ze en ze stak haar bewondering voor president Volodimir Zelenski en zijn bevolking niet weg. ‘Ik heb mijn hele loopbaan lang geprobeerd om goed te doen voor Oekraïne’, aldus Merkel.
