De inval

Op 24 februari begint Rusland een ‘speciale militaire operatie’ om Oekraïne te ‘denazificeren’. Eerder is de Krim al geannexeerd en heeft Moskou twee volksrepublieken erkend in Donetsk en Loegansk, maar Poetin gaat voor een totale regimewissel. Het Russische leger valt meteen op drie fronten aan. Elders in het land worden strategische militaire doelen aangevallen, zoals brandstofdepots.

Grote steden blijven overeind

Hoewel Rusland een week na het begin van de invasie in de zuidelijke stad Cherson een eerste overwinning boekt, hapert het grondoffensief elders. Op elk front krijgen de grote steden – zoals Charkov en Marioepol, die fel onder vuur liggen – het zwaar te verduren, maar ze blijven overeind.

Logistieke problemen

In het noorden hebben het Oekraïense verzet en Zelenski’s leiderschap het meeste effect, of laten de Russische troepen te veel steken vallen. Al snel duiken berichten op over logistieke problemen bij de Russen. Veel soldaten zijn ook jong en onervaren, en te vaak krijgen ze ad-hocbevelen. Midden maart is het Russische leger in de buurt van Kiev en krijgt het zelfs enkele gebieden onder controle, maar de push naar de hoofdstad komt er niet.

Konvooi naar Kiev

Het stilstaande konvooi, 65 kilometer aan Russisch oorlogsmateriaal, wordt het symbool van hoe moeilijk het Russische leger het heeft in de oorlog in Oekraïne. ‘Ik weet niet of het nog bestaat’, zegt John Kirby, woordvoerder van het Pentagon, ruim een maand na het begin van de invasie.

Strategie verandert

Sergej Roedskoj, een van de hoogste militairen in het Russische leger, kondigt op 25 maart de Russische terugtrekking in het noorden aan met de boodschap dat de ‘eerste fase’ van de invasie voorbij is. ‘We waren nooit van plan om al die steden rond Kiev te bestormen’, zegt Roedskoj. De successen die Rusland in het zuiden heeft geboekt, zijn het belangrijkst.

De Russen gooien het over een andere boeg. Controle over zuidelijke havensteden zoals Odessa en Marioepol zou hen toelaten om via de pro-Russische Volksrepublieken Donetsk en Loegansk een rechtstreekse brug naar de Krim te vormen. Eind maart laat Rusland weten dat zo'n landcorridor er (gedeeltelijk) is. Daarmee kunnen Russische soldaten vanuit het zuiden en het oosten oprukken naar het noorden, of zich juist volledig toespitsen op de Donbas-regio.

Marioepol vernield

Marioepol ligt al vanaf het begin fel onder vuur. Begin april vergelijken de VN satellietbeelden van de stad met die van een jaar eerder voor een eerste analyse van de schade. Het gebied wordt opgedeeld in een raster met vakken van 500 bij 500 meter, in elk van de gemarkeerde gebieden wordt schade vastgesteld. De bombardementen gaan onverminderd door.

Russische troepen zijn er grotendeels in geslaagd om Marioepol in te nemen. Al wekenlang vormt de Azovstal-fabriek het laatste bolwerk van verzet. Het is het laatste toevluchtsoord voor Oekraïense strijdkrachten, maar ook burgers houden zich er al weken schuil in ondergrondse gangen en schuilkelders.

Trage successen rond Izjoem

Eind maart richt het Russische leger zich helemaal op de Donbas-regio, waarvan Moskou naar eigen zeggen al 80 procent in handen heeft. Vanuit Izjoem proberen de Russen de Oekraïense troepen te omsingelen. Van daaruit willen ze nabijgelegen steden als de industriestad Severodonetsk, Roebizjne en Lysytsjansk innemen.

De Russen willen ook oprukken richting Slovjansk en Kramatorsk, het militaire hoofdkwartier van het Oekraïense leger in het oosten. Maar de Oekraïense verdedigingslinie werpt haar vruchten af: behalve in de stad Poposna, die ondertussen in Russische handen is, boeken de Russen weinig vooruitgang.

Mislukte offensief in Charkov

Ook na de heroriëntatie van het Russische leger blijft Charkov, de op een na grootste stad, een belangrijk doel. Hier zijn de gevechten het hevigst en is Het Oekraïense tegenoffensief het krachtigst. In tegenstelling tot de Russische troepen boeken de Oekraïners wel succes. Volgens Oekraïense en westerse bronnen trekken Russische troepen zich terug uit Charkov om zich in de richting van Izjoem in het zuidoosten te verplaatsen, waar ze meer vooruitgang boeken.

Odessa

Rusland voert ook de druk op in Odessa, de grootste stad in het zuiden van Oekraïne. Luchtaanvallen worden er almaar frequenter. Moskou wil het hele zuiden veroveren en een aansluiting creëren met het pro-Russische Transnistrië, een afgescheurde Moldavische regio. Via Odessa kan Rusland die landbrug naar Transnistrië realiseren. Door Odessa te bombarderen legt Rusland ook de Oekraïense aanvoerlijnen voor goederen of westerse wapentransporten plat.