Op uitnodiging van de Britse voorzitter sprak de Oekraïense president Volodimir Zelenski de VN-Veiligheidsraad toe. ‘Ofwel zetten jullie Rusland uit de Veiligheidsraad, ofwel moeten jullie reorganiseren zodat jullie oprechte vrede kunnen realiseren.’
‘Gisteren ben ik naar Boetsja geweest. Er is geen misdaad die het Russische leger niet zou plegen’, begon Zelenski meteen. In de zaal zat ook de Russische vertegenwoordiger bij de VN-Veiligheidsraad. Zelenski zei dat het Russische leger niemand spaart en achteraf lichamen in brand probeert te steken. ‘Sommigen waren doodgeschoten op straat. Sommigen werden in een put gegooid. Anderen werden in hun auto overreden door een tank. Ze sneden ledematen af, ze sneden kelen over en verkrachtten en vermoordden vrouwen voor de ogen van kinderen.’
‘Ze prediken haat en verspreiden die naar andere landen’, zegt Zelenski over Rusland. ‘Met hun oorlog brengen ze ook de wereldwijde voedselvoorraad in gevaar. Landen in Afrika, Azië en nog veel andere plaatsen dragen daarvan de gevolgen.’
Marioepol is zoals Boetsja
‘Nu kan iedereen zien wat de Russen in Boetsja deden. Maar verwacht niet dat dit een alleenstaand geval is’, zei Zelenski. ‘Er zijn nog veel plaatsen waar mensen de waarheid zullen zien: Marioepol is net zoals Boetsja. Alles wat de Russen doen, doen ze erg bewust.’
‘De Russen zullen iedereen beschuldigen. Ze zullen liegen. Maar het is 2022, er zijn satellietbeelden, onderzoek is mogelijk.’ Hij vindt het belangrijk om Rusland te straffen. ‘Wanneer je de grootste oorlogsmisdadiger straft, zet je de toon’, vindt hij.
Het Russische vetorecht in de VN-Veiligheidsraad noemt hij een stem voor de dood. Dat leidt niet tot veiligheid, vindt hij. ‘Op die manier kunnen we evengoed de VN opdoeken’. Hij gaat er prat op dat de VN als voornaamste doelstelling ‘zorgen voor vrede’ heeft.
Twee opties
‘Hoe gaan we nog om met grenzen? Hoe ziet de nieuwe globale veiligheidsstructuur eruit? Dat moet hier, ernstig bij de VN besproken worden’, vindt Zelenski. ‘Maar wie dan niet volgens de regels speelt, moet gestraft worden.’
Hij verwacht daarom een antwoord van de VN-Veiligheidsraad die voor vrede moeten zorgen. Daarvoor ziet hij twee opties. Rusland uit de VN-Veiligheidsraad gooien of reorganiseren en zo zorgen dat er oprechte vrede komt. Zelenski had zijn toespraak graag afgerond met een video, maar die kon door technische problemen niet worden afgespeeld.
Guterres wil onderzoek
Nog voor Zelenski het woord nam, kwam er een tussenkomst van de Russische vertegenwoordiger. Hij is misnoegd dat zijn verzoek om de Veiligheidsraad te vervroegen naar maandag niet werd gevolgd. ‘We zijn wel akkoord dat het belangrijk is om hier snel te schakelen’, zei de Britse voorzitter daarop. Maar het Russisch verzoek was te laat ingediend, meent ze.
VN-secretaris-generaal Antonio Guterres zei voor de vergadering dan weer dat hij de Russische inval betreurt. Hij vroeg om een onderzoek naar de feiten in Boetsja. Ook andere getuigenissen over mensenrechtenschendingen verontrusten de VN-topman. Hij pleitte opnieuw voor een staakt-het-vuren. Voorts kaartte hij de economische gevolgen van de oorlog aan. Hogere prijzen voor voeding, olie en landbouwmaterialen moeten volgens hem naar beneden. Hij riep landen daarom op om te investeren in groene energie en niet in protectionisme te vervallen. Ten slotte vroeg hij de VN-Veiligheidsraad om zo snel mogelijk voor vrede te zorgen in Oekraïne.
