Opvallend: Deze keer werd er geen beschermend N-VA-cordon rond Francken opgetrokken. DS fotomontage
AnalyseHoelang kan de N-VA liberaal en conservatief blijven verzoenen? Om zich definitief te verankeren als volkspartij bij uitstek, moet ze kleur bekennen en een deel van de achterban teleurstellen.
Wanneer spreekt Theo Francken voor de partij?
Opvallend: Deze keer werd er geen beschermend N-VA-cordon rond Francken opgetrokken. DS fotomontage
AnalyseHoelang kan de N-VA liberaal en conservatief blijven verzoenen? Om zich definitief te verankeren als volkspartij bij uitstek, moet ze kleur bekennen en een deel van de achterban teleurstellen.
Van onze redacteurs Peter De Lobel EN Matthias Verbergt
Brussel‘Veilig en vrij jezelf kunnen zijn, daar draait het om vandaag.’ De tweet van N-VA-voorzitter Bart De Wever, naar aanleiding van de Antwerp Pride, enkele weken geleden vormde een groot contrast met wat staatssecretaris Theo Francken (N-VA) zondag op Facebook plaatste. Nadat hij op de website van de Nederlandse krant De Telegraaf een artikel had gezien onder de titel ‘Nu ook sexy lingerie voor mannen’ liet hij zich even gaan (zie inzet).
De storm op sociale media liet niet lang op zich wachten. Zelfs nadat Francken had toegevoegd dat hij niet tegen holebirechten is en het bericht uiteindelijk verwijderde. Opvallend was dat er deze keer geen beschermend N-VAcordon rond hem werd opgetrokken. Iets wat doorgaans wel gebeurt als de staatssecretaris in zwaar weer terechtkomt. Toen hij enkele uren voordien bewonderend had getweet over het hoge aantal volgers van Matteo Salvini, de radicaal-rechtse Italiaanse minister, regende het likes en retweets. En ook toen hij de Europese commissaris voor Migratie, Dimitris Avramopoulos, via Twitter liet weten dat iedereen die op zee gered wordt onmiddellijk terug naar Afrika moet, gingen de duimpjes in de lucht. Maar niets van dat alles gisteren.
Deuk in imago
Openlijk nam niemand de verdediging op. Veel N-VA’ers leken gegeneerd en reageerden alleen anoniem. Dat mensen hen erop aanspraken, dat Francken bij de ‘conservatievere N-VA’ers’ zit. Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA) ging wel publiek: ‘Iemands seksuele identiteit is een individuele vrijheid die je op je eigen manier beleeft en waar niemand anders zaken mee heeft. Blijf vooral het ondergoed kopen waar je goed in zit.’
‘Ik denk niet dat je je moet verontschuldigen omdat je opinies hebt’
Bart De Wever
Na het partijbureau zei voorzitter De Wever dat Francken geen partijstandpunt had ingenomen en dat de partij ‘geen enkele belemmering stelt omtrent de seksuele identiteit’. Maar excuses, zoals Çavaria vroeg, vond hij onnodig. ‘Ik denk niet dat je je moet verontschuldigen omdat je opinies hebt.’ Verschillende N-VA’ers geven aan dat het incident te klein is, en Francken te groot, om hem echt in de problemen te brengen.
De affaire legt wel een ander probleem bloot. Inzake holebirechten is de libertaire koers van de N-VA glashelder. De transgenderwet kwam er mee door haar impuls. Het onderwerp ligt ook op het snijpunt van debatten waarop de Vlaams-nationalisten willen scoren, zoals identiteit, vrijheid en de verlichtingswaarden, en ook migratie. Maar dat het onderbuikgevoel van de populairste politicus van de partij die rationele keuze niet kan volgen, brengt schade toe. Het maakt de N-VA kwetsbaar voor het verwijt dat ze holebirechten om strategische redenen steunt. Haar imago kreeg een deuk.
‘Dank aan Theo Francken om mijn stelling te illustreren dat het pro-LGBTQ-standpunt van N-VA nog steeds niet door iedereen binnen de partij even sterk gedragen wordt’, tweette politicoloog Dave Sinardet (VUB), zelf homo. ‘Dat standpunt is dan ook deels strategisch ingegeven door de positionering van N-VA in het islam- en migratiedebat.’
Dagelijkse hindernissen
De N-VA is erin geslaagd om uit te groeien tot de grootste partij door stemmen van allerlei gezindten te verenigen. Maar hoe langer ze aan de macht blijft en zich definitief probeert te verankeren als volkspartij bij uitstek, hoe meer ze kleur moet bekennen. Dat kan niet zonder een deel van de achterban teleur te stellen.
De N-VA moest haar communautaire verhaal achterlaten bij de ingang, toen ze in de federale regering stapte. Dat ze intussen al verveld was tot een partij die de focus legde op het economische, met een besparingslogica en een begroting in evenwicht als uithangborden, hielp. Maar ook dat verhaal moest ze meer en meer lossen. Niet erg, de focus werd verlegd naar identiteit en migratie. Maar daar blijken nu ook dagelijks hindernissen op het parcours te liggen. Hoelang kan de N-VA conservatieve en liberale stemmen blijven verzoenen?
N-VA’ers die de komende negen maanden op pad gaan om voor de twee verkiezingsgolven stemmen te werven, kunnen wel eens geconfronteerd worden met vragen over het samenlevingsmodel dat de partij voorstaat. Als ze daarop antwoorden, kan vanaf nu de vraag volgen of dat hun persoonlijke mening betreft dan wel het partijstandpunt. Ook als ze een hyperpopulaire staatssecretaris zijn die Theo Francken heet.
‘Ik zal hem uitleggen waarom dit zo gevoelig is’
BrusselVlaams Parlementslid Piet De Bruyn (N-VA) is niet opgezet met Franckens uitlatingen. ‘Bart De Wever heeft inhoudelijk de puntjes op de i gezet. Dat was nodig en belangrijk. De ontwikkeling van je identiteit moet voor iedereen kunnen gebeuren in je eigen tempo, op de manier waarop je je goed voelt. Daar moeten wij als overheid geen mening over hebben. Wij moeten maken dat die ontwikkeling in veiligheid kan gebeuren. We hebben trouwens twee ministers die daarvoor bevoegd zijn.’
De Wever zei ook dat het Francken vrij stond daarover te denken wat hij wou.
‘Inderdaad. Al vond ik zijn gedachten daarover nu niet bepaald gelukkig. Kijk, niet iedereen heeft evenveel affiniteit met de complexiteit van seksuele geaardheid. Door daar dichter bij te staan, leer je dat pas echt. En dan weet je ook dat je zulke uitspraken maar beter achterwege laat. Zeker als lid van een regering.’
Toch is de mening die hij gaf, dat er iets mis is met deze mannen, er één die in uw partij dus kan?
‘De nieuwe transwet is dankzij de N-VA in het regeerakkoord opgenomen. Die gaat uit van zelfbeschikking en schrapt alle medische vereisten voor de wijziging van een geslachtsregistratie. Daar is intern wel wat debat over geweest. Niet iedereen is even goed op de hoogte van de nuances in dit thema. Sommige mensen denken dat je transgender bent “om op te vallen”. Maar als je wilt opvallen, dan verf je je haar groen. Dat is iets heel anders dan worstelen met het lichaam en de geslachtsorganen die je hebt. Ook Theo hebben we moeten duidelijk maken waarom deze nieuwe transwet zo belangrijk is.’
Hebt u met hem contact opgenomen?
‘Ik heb ’s morgens een bericht gestuurd. Hij heeft geantwoord dat we er mekaar binnenkort eens over moeten spreken. Dat gesprek wil ik absoluut hebben. Ik kan er begrip voor opbrengen dat hij hier niet mee vertrouwd is. Maar net daarom zal ik proberen hem enkele dingen te verduidelijken en uit te leggen waarom dit zo gevoelig is.’ (lob)
