Een prijsmechanisme ontwikkelen voor CO2 is in ons land noodzakelijk, mogelijk en dringend.’ In een opiniestuk in ­deze krant roept topondernemer Thomas Leysen de politiek op om werk te maken van een koolstofprijs of CO2-taks, en wel snel. ‘Ze hebben nog één jaar de tijd, dan vinden de volgende verkiezingen plaats. Het voorbereidende werk is geleverd. Nu is enige politieke moed gevraagd.’

Leysen reageert daarmee op een voorstel van de federale overheidsdienst Klimaat om zo’n CO2-taks van enkele tientallen centen in te voeren op diesel, stookolie, benzine en gas. Volgens hem bestaat er ‘een breed draagvlak’ over het belang van een dergelijke taks, ook in de bedrijfswereld.

Taxshift, geen ‘tax lift’

De werkgeversfederaties VBO en Unizo steunen inderdaad de invoering van een koolstofprijs voor brandstoffen voor verwarming en mobiliteit, Voka werkt nog aan een standpunt. Aan de steun voor zo’n belasting zijn wel voorwaarden verbonden. Zo moet het voor de werkgevers duidelijk gaan om een belastingverschuiving. De inkomsten moeten dienen om andere belastingen te verlagen of om te investeren in de energietransitie, een zogenaamde taxshift. Dat principe moet ook duidelijk gecommuniceerd worden naar de bevolking.

De werkgevers vragen ook dat er gewerkt wordt aan alternatieve energievormen met weinig CO2-uitstoot, zodat consumenten de kans hebben om de belasting te vermijden. ‘Dat moet wel een alternatief met een aanvaardbare prijs en een lage CO2-uitstoot zijn. De vraag is of dit kan, als tegelijk alle kerncentrales gesloten worden’, zegt Unizo-voorzitter Danny Van Assche.

Niet gehaast

Maar de politiek is voorlopig veel minder gehaast. Een CO2-taks die nog deze regeertermijn wordt ingevoerd, is onhaalbaar – daar zijn alle meerderheids­partijen het over eens. Tegen het voorstel van de administratie, dat wel concreet is in de bedragen van een koolstofprijs maar minder concreet in de compenserende belastingverlagingen, bestaat bovendien veel wantrouwen. ‘Als een CO2-taks lijkt op een belasting­verhoging, is het antwoord neen’, reageert Vlaams Parlementslid Andries Gryffroy (N-VA).

Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open VLD) zit op dezelfde lijn. ‘Ik ben absoluut voorstander van het principe dat de vervuiler betaalt. Maar de totale belastingdruk mag daardoor zeker niet stijgen’, zegt hij. ‘Een verschuiving van belastingen: ja. Een verhoging: nee.’ Kamerlid Leen Dierick (CD&V) zegt dat ze nog geen concreet voorstel zag dat een budgetneutrale CO2-taks invoert. ‘Laten we eerst uitvoeren wat in het regeerakkoord staat en dan pas andere zaken’, zegt ze.

Die afwijzing betekent niet dat het debat van de baan is. Alle partijen beseffen dat de discussie over een CO2-taks in de volgende regeerperiode terugkomt. De N-VA werkt al aan een voorstel dat in haar verkiezingsprogramma zal opduiken.
Ook in het Energiepact stond trouwens dat een koolstofprijs bestudeerd en ingevoerd moet worden. De opbrengst moet dienen om de energietransitie te financieren, zeker bij de meest kwetsbare consumenten.