De RVA voert al langer controles uit bij werklozen met een uitkering. De rijksdienst gaat na of ze geen ander inkomen hebben en controleert of de gezinstoestand overeenkomt met hun aangifte. In de eerste drie maanden van 2018 werden vijftienduizend controles uitgevoerd. In 3.619 gevallen, of bijna een kwart van de controles, is een overtreding vastgesteld, blijkt uit cijfers van minister van Werk Kris Peeters (CD&V), en werd de werkloosheidsuitkering teruggevorderd.

Het ging niet om willekeurige controles. De RVA gebruikt technieken van datamatching om de controles zo gericht mogelijk te maken. Bovendien is er niet noodzakelijk bewuste fraude mee gemoeid. Het valt soms voor dat iemand met terugwerkende kracht een ziekte-uitkering krijgt en daarom zijn werkloosheidsvergoeding moet terugbetalen.

Het is de eerste keer dat de RVA de cijfers bekendmaakt. Volgens Peeters zal dit voortaan om de drie maanden gebeuren. ‘Het is belangrijk voor de legitimiteit en de betaalbaarheid van het systeem van werkloosheidsuitkeringen dat de vergoedingen terechtkomen bij de mensen die er recht op hebben.’

Ook controles bij werkgevers

De RVA controleerde trouwens ook of werkgevers de tijdelijke werkloosheid bij hun personeel correct toepassen. Daar werd in het eerste trimester van dit jaar bij 31 procent van de 2.497 werknemers een inbreuk vastgesteld.

Daarmee is de RVA volgens Peeters de enige arbeidsinstelling die zo grondig controleert. In Vlaanderen heeft de VDAB in heel 2017 slechts 954 werklozen een sanctie opgelegd. Voor de jongste staatshervorming, toen de sancties nog een federale bevoegdheid waren, lagen de cijfers volgens Peeters hoger: in 2015 werden 2.604 werklozen bestraft omdat ze niet beschikbaar waren voor een job, in 2013 ging het zelfs om 5.314 sancties.