Van half november tot half december werd in 222 Belgische scholen de concentratie van stikstofdioxide gemeten, een gas dat vooral veroorzaakt wordt door dieselvoertuigen. Scholen die meededen aan het project ‘Mijn lucht, mijn school’ plaatsten passieve samplers aan de straatkant, op de speelplaats en in een klas. In 5 scholen werden waarden gemeten die, omgezet naar gemiddelde jaarconcentraties, de Europese toegelaten grens van 40 μg/m3 overschreden.

Omdat kinderen extra kwetsbaar zijn voor luchtvervuiling, en binnen de Wereldgezondheidsorganisatie de consensus groeit dat er ook onder die Europese drempel een duidelijke gezondheidsimpact is, gaan de initiatiefnemers ervan uit dat we pas onder de 20 μg/m3 van een aanvaardbare luchtkwaliteit kunnen spreken. Slechts een derde de 222 deelnemende scholen valt in die categorie. In 46 procent van de scholen is de luchtkwaliteit matig, in 13 procent slecht en in 2 procent van de scholen werden illegale concentraties stikstofdioxide gemeten.

Street canyons

Volgens BuroBlauw, het Nederlandse labo dat het onderzoek uitvoerde, is de aanwezigheid van verkeer de bepalende factor voor de luchtkwaliteit op school. Het verklaart waarom de vervuiling in elke school tijdens de lesuren met gemiddeld 13 procent toeneemt. Scholen in stedelijk gebied halen minder goede resultaten dan scholen op het platteland. Maar het plaatje is niet zwartwit: ook in buitengebied speelt het effect van street canyons: landelijke scholen in nauwe dorpsstraten met veel verkeer hebben meer te kampen met luchtvervuiling dan stadscholen in brede straten met open bebouwing en weinig verkeer.

Het recht op gezonde lucht komt in het gedrang als je weet welke ziekten worden veroorzaakt door stikstofdioxide, vooral bij kinderen, zegt Wouter Arrazola de Oñate, medisch directeur van de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg. ‘Kinderen hebben het recht om gezond op te groeien. Maar luchtvervuiling verhoogt bij hen onder meer het risico op astma, allergieën en diabetes en heeft een negatieve impact op hun cognitieve ontwikkeling.’

Schoolstraat

‘De conclusies van dit onderzoek moeten onze politici wakker schudden’, vindt Joeri Thijs van Greenpeace. ‘Zodat ze eindelijk maatregelen nemen om burgers te beschermen tegen deze vervuiling die ons elke dag vergiftigt.’ De scholen kregen zelf ook praktische aanbevelingen, zoals het inrichten van schoolstraten, park & rides en het aanplanten van groen. Zo heeft De Vier Winden in Molenbeek, waar de resultaten werden voorgesteld, sinds enkele jaren het autoverkeer in de straat beperkt tijdens de schoolspitsuren. ‘Maar alleen kunnen scholen nooit de luchtkwaliteit zo drastisch verbeteren als nodig is voor de gezondheid van de kinderen’, stellen de initiatiefnemers.