Taxi’s 30 km/uur Lees verder onderaan

parijs Het is er bijna donker en het voelt vochtig en koud. In een parkeergarage onder een grote grijze woonflat in Parijs staan her en der nog wat auto’s, maar verder is het bijna spookachtig leeg. ‘Vroeger liepen hier alleen maar junks, dealers en prostituees’, vertelt Théo Champagnat.

Hij doet een deur open in de parking, op de tweede verdieping onder de grond, en daarachter doemt een immense betonnen ruimte op. Bijna vierduizend vierkante meter. Op de muren staan nog cijfers van de oude parkeerplaatsen.

Champagnat loopt naar de zijkant, buigt zijn hoofd onder een rij gekleurde lampjes, strekt zijn arm uit, en beweegt zijn hand zachtjes over minuscuul groene steeltjes. Het zijn bakken vol kiemen.

Witlof

Het water in Butte aux Cailles haalt 28 graden dankzij de gerecupereerde warmte van de servers en computers in een datacenter onder het openluchtzwembad

‘We hebben radijs, waterkers, boontjes, broccoli en mosterd staan. Die leveren we aan restaurants in Parijs. Later gaan we ook witlof kweken’, vertelt hij.

Aan de andere kant van de parkeerverdieping staan grote blokken met onder meer geperst stro. En aan alle kanten steken er paddenstoelen uit. ‘Shiitake, champignons en oesterzwammen. Die schieten er echt uit, het gaat razendsnel. Geef maar een kistje, dan gaan we ze meteen plukken.’

Champagnat is medeoprichter van La Caverne, ‘de eerste ondergrondse stadsboerderij’. De parking is volledig schoongemaakt en opgeknapt. De eerste paddenstoelen werden ter controle naar een laboratorium gestuurd. De kwaliteit bleek goed, de oesterzwam smaakte naar oesterzwam, en nergens hangt nog de geur van uitlaatgassen of rubberen autobanden. ‘We hebben een officieel bio-certificaat’, zegt Champagnat. ‘We zijn pas een paar weken bezig, maar uiteindelijk willen we per jaar 200 ton andijvie oogsten, 80 ton paddenstoelen en een paar honderd kilo kiemen.’

Oproep Hidalgo

Onderzoek wees uit dat in Parijs 80 ha aan daken als tuin gebruikt kan worden. Daarmee zou – in theorie – bijna 10 % van de bevolking gevoed kunnen worden

Dat er ondergrondse paddenstoelen groeien in de parkeergarage onder een flatgebouw met 350 sociale huurwoningen, is te danken aan het stadsbestuur van Parijs. In 2016 riep burgemeester Anne Hidalgo jonge bedrijven en particulieren op met nieuwe ideeën te komen om de stad weer leefbaar te maken.

Parijs was aan het dichtslibben. Files werden steeds langer, de ochtend- en avondspits gingen steeds langer duren en de vervuiling nam toe. Een ‘groene revolutie’ moest die trend keren.

Parijs nam zelf verschillende initiatieven. Er kwamen autovrije dagen. Er kwamen fietspaden en busbanen. Overal rijden nu elektrische auto’s en elektrische scooters die bewoners makkelijk kunnen huren.

Kades langs de Seine werden autovrij gemaakt. Grasmaaiers verdwenen: in de Tuileries, het park naast het Louvre, grazen nu bokken en geiten. In het Bois de Vincennes, het bos aan de zuidoostkant van Parijs, groeit voor het eerst gerst en hop. Over enkele weken ligt het eerste officiële honderd procent Parijse bier in de winkel.

Tegelijkertijd werden bewoners en bedrijven gestimuleerd om mee te doen aan de revolutie. In buurten mogen nu, zonder bureaucratische rompslomp, tuinen worden aangelegd en groenten worden gekweekt. Chef-koks en hotels zijn begonnen met moestuinen op hun daken. Een start-up als ‘Sous les Fraises’ (‘Onder de aardbeien’) begon in 2014 met zijn eerste stadstuin en werd het jaar erna beroemd met zijn aardbeien op het dak van het chique warenhuis Galeries Lafayette. Inmiddels runt het bedrijf tien stadsboerderijen verspreid over Parijs, heeft het vijftien mensen in dienst en boekt het een jaaromzet van een miljoen euro.

Koeien

Burgemeester Hidalgo wil dat in vijf jaar tijd in Parijs honderd hectare aan groen wordt aangelegd, op daken en muren. Dat is omgerekend zo’n honderdvijftig voetbalvelden. Een derde daarvan moet worden gebruikt voor de teelt van kruiden en groenten.

‘Eigenlijk is het niks nieuws voor Parijs’, zegt specialiste Christine Aubry van onderzoeksinstituut INRA. ‘Tot begin jaren 70 liepen er nog koeien in Parijs. En tot de Tweede Wereldoorlog was er overal rondom de stad nog tuinbouw.’

De stad groeide en de koeien en tomaten werden verdreven. ‘Boeren, dat werden in onze ogen vervuilers. Eten, dat kocht je in de supermarkt. Dat is nu, na decennia, aan het veranderen. Mensen willen weer kwaliteit, ze willen een product dat uit de buurt komt. In de jaren 70 en 80 kwamen de eerste stadsboerderijen op in de Verenigde Staten en daarna waaide het fenomeen over naar Europa. Parijs maakt er nu serieus werk van.’

Uit onderzoek is gebleken dat tachtig hectare aan daken in de Franse hoofdstad zonder moeite gebruikt kan worden. Daarmee zou – in theorie – bijna tien procent van de Parijzenaars gevoed kunnen worden.

‘Burgemeester Hidalgo heeft het beleid in de hoogste versnelling gezet en ze pakt het heel divers aan’, zegt onderzoekster Aubry. ‘Ze legt de nadruk op mobiliteit, door auto’s te weren, én ze wil meer groen, door meer tuinen en tuinbouw. Als je het bijvoorbeeld vergelijkt met een stad als het Canadese Montréal, die vaak als voorbeeld wordt genoemd: daar ligt de nadruk vrijwel geheel op de aanleg van tuinen. Parijs doet het veel diverser.’

In zuidelijk deel van Parijs werd in 2015 een school geïnaugureerd, gebouwd van hout, met zonnepanelen en tuinen op het dak, met planten tegen de muren en met ‘les-tuinen’ voor de scholieren naast de speelplaats.

Een paar kilometer verderop springen kinderen vrolijk in het water en trekken volwassenen ambitieus hun baantjes. In het openluchtzwembad Butte aux Cailles is het water – de hele winter door – 28 graden. Dankzij … computers.

In de kelder van het zwembad is, op verzoek van het stadsbestuur, begin dit jaar een datacenter gehuisvest. Torens van servers, apparatuur en computers staan daar continu te draaien. ‘Die produceren warmte. Vroeger ging die verloren, maar nu de apparatuur hier staat, vangen we de warmte op en verwarmen we er het zwemwater mee’, vertelt directeur Guy Pellegrin.

‘We zijn net begonnen, dus op het totale effect moeten we nog wachten. Maar deze zomer bijvoorbeeld hebben we al vier maanden lang geen stroom hoeven te gebruiken om het zwembad te verwarmen.’