‘Voor het eerst gaan we naar een samenwerkingsmodel tussen de ondernemingen en de fiscus. Dat moet het huidige conflictmodel vervangen’, zegt minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). De fiscus als partner, niet als controleur.
De regering heeft afgelopen vrijdag beslist dat de fiscus het geweer van schouder moet veranderen bij de controle van bedrijven. Hij zal in de toekomst naar Nederlands model een ‘horizontaal toezicht’ uitoefenen. Daarbij wordt tussen de fiscus en de betrokken bedrijven een convenant gesloten, waarbij ervan wordt uitgegaan dat ze voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen en dat ze de aangiftes ‘volgens de regels van de kunst’ correct indienen. In het convenant worden meteen ook alle fiscale kwesties besproken. Nadien worden die bedrijven in principe niet meer gecontroleerd. Bij wijze van steekproef zal er af en toe wel eentje uitgepikt worden om na te gaan of de gemaakte afspraken netjes worden nageleefd.
Grote bedrijven zullen zulke akkoorden rechtstreeks kunnen sluiten met de fiscus. Voor middelgrote en kleine ondernemingen sluit de fiscus raamovereenkomsten met de sectorvertegenwoordigers. Ondernemingen zullen zich vervolgens individueel kunnen aansluiten bij het sectorconvenant.
Vandaag kunnen bedrijven al een ruling sluiten, maar dat gaat over specifieke gevallen en niet over het volledige fiscale reilen en zeilen van het bedrijf.
Dat ‘horizontale toezicht’ stond al lang op het verlanglijstje van Van Overtveldt en maakt deel uit van het nieuwe pakketje maatregelen tegen fiscale fraude. In het zomerakkoord werd bij die post 50 miljoen euro ingeschreven. Het nieuwe controlesysteem heeft volgens Van Overtveldt enkel voordelen. De traditionele vorm van aangifte indienen en nadien controleren en discussiëren kost zowel de fiscus als de bedrijven alleen maar extra mankracht.
De fiscus zal zich voortaan kunnen concentreren op die bedrijven die het niet de moeite vinden om transparantie te verlenen en een akkoord te sluiten over hun fiscale toestand. ‘De fiscus is het meest gebaat bij ondernemingen die – steeds juist, volledig en tijdig – hun belastingen betalen, zonder dat hij daarbij al te veel moet ingrijpen’, klinkt het op het kabinet van Financiën. De bedrijven die een convenant sluiten, krijgen dan weer rechtszekerheid. Een extra troef om grote bedrijven voor ons land te laten kiezen.
Operationeel in 2018
In Nederland worden bedrijven als sinds 2005 op die manier gecontroleerd. Critici wijzen er daar wel eens op dat zo’n systeem zich kan lenen tot achterkamertjespolitiek. De commissie-Stevens, een groep professoren die in Nederland het systeem in 2012 evalueerde, waarschuwt ook voor een risico op ‘verkleving’. Maar de commissie staat wel achter het systeem, zeker voor grote ondernemingen.
‘De fiscale regels blijven de fiscale regels en die moeten toegepast worden’, klinkt het op het kabinet-Van Overtveldt. ‘Alles zal ook in de grootst mogelijke transparantie gebeuren, voor zover daarmee geen bedrijfsgeheimen onthuld worden.’ De nieuwe werkwijze moet volgend jaar al operationeel zijn.
