Moet u zich reppen om nog een ijsje met echte ­vanille te kunnen verorberen? De Londense ijsketen Oddono heeft vanille van haar menu geschrapt, melden The Financial Times en The Independent. ‘Helaas hebben we geen vanille-ijs meer op voorraad’, staat te lezen in een van de ijswinkels. ‘Dit is te wijten aan een onvoorzien tekort door slecht weer eerder dit jaar in Madagaskar.’ Het ‘onvoorzien tekort’ aan vanille kan nog wel even duren, aldus Oddono. De keten wacht op een nieuwe oogst om opnieuwe vanille-ijs te kunnen verkopen.

Madagaskar, goed voor 80 procent van de wereldwijde vanilleproductie, had in maart af te rekenen met een cycloon. Die maakte een half miljoen mensen dakloos. Sindsdien is de prijs voor vanille gestegen tot meer dan 500 euro per kilogram. Dat is ruim tien keer meer dan wat er enkele jaren geleden voor betaald werd. Een kilogram vanille is nu duurder dan een kilogram zilver.

De Belgische keten Australian Home Made Ice Cream is niet van plan om vanille te laten vallen. ‘We hebben ons recept sinds 1984 nooit gewijzigd, en dat gaan we ook nu niet doen’, zegt topman Frederik Van Isacker. ‘Ook onze factuur is enorm gestegen. Natuurlijk voelen we dat, want we verkopen veel vanille.’

De keten plant ook geen prijsverhogingen voor vanille-ijs. ‘Dan maken we maar wat minder winst op dat product. Volgens mij zal dit niet blijven duren. Plots zal een ander land vanille kweken, en ontstaat er een overproductie’, zegt Van Isacker.

Een snelle prijsdaling hoeven we evenwel niet te verwachten, voorspellen waarnemers. Producenten reageren op de prijsstijgingen door meer orchideeën, waaruit vanille gewonnen wordt, aan te planten. Maar het duurt even tot dat ook tot hogere oogsten leidt. ‘We verwachten dat het drie tot vier jaar duurt tot de markt terugkeert naar aanvaardbare niveaus van 100 à 150 dollar (85 à 125 euro, red.) per kilogram’, zegt Tim McCollum, een verkoper van vanille uit Madagaskar aan ­Financial Times.

Petroleum, teer en hout

Vanille wordt onder meer gebruikt in chocolade, gebak en roomijs. Maar slechts één procent van de vanille komt van orchideeën. De grondstof kan ook gewonnen worden uit petroleum, teer en hout. Door het tekort aan ‘echte’ vanille stijgt ook de prijs voor synthetische vanille.

Steeds meer producenten schakelden de voorbije jaren over van synthetische naar echte vanilla, waardoor de prijs ook al voor de cycloon gestegen was. De enigen die niet klagen over de hoge prijs, zijn de boeren in ­Madagaskar. Zij kunnen nu eindelijk huizen bouwen met cement, zegt McCollum, en kunnen nu ook onderwijs voor hun kinderen betalen. ‘Voor hen is het de beste marktsituatie sinds mensenheugnis.’