BRUSSELDe Franse president François Hollande maakte gisteren bekend dat hij op 7 mei voor Emmanuel Macron zal stemmen bij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen: ‘Het is mijn plicht om de inzet duidelijk te maken. Door de aanwezigheid van extreemrechts loopt ons land opnieuw een risico.’

Met 21,3 procent behaalde het Front National zondag van alle Europese extreemrechtse partijen het beste resultaat in de recente geschiedenis. In Finland scoorden de Ware Finnen in 2011 19,1 procent, terwijl de Oostenrijkse Vrijheidspartij in 2013 20,5 procent van de stemmen behaalde – evenveel als het Hongaarse Jobbik in 2014.

Alleen, dit is Frankrijk, de vijfde economie ter wereld. ‘De eerste etappe die de Fransen naar het Elysée moet leiden, is genomen’, verklaarde Marine Le Pen, die gisteravond aankondigde dat ze de komende twee weken eventjes een stap opzij zet als voorzitster van het FN. Zo hoopt Le Pen zich te profileren als ‘kandidaat van het volk’. De kans dat ze het op 7 mei haalt, is volgens de peilingen klein. Maar het is onmiskenbaar dat het FN onder Marine met elke verkiezing sterker wordt. Ze behaalde zondag 7,6 miljoen stemmen: 870.000 stemmen minder dan de winnaar Emmanuel Macron, maar wel ruim 1 miljoen meer dan haar stemmenaantal in 2012. En om de progressie helemaal duidelijk te maken: toen haar vader Jean-Marie in 2002 voor een schok zorgde door de tweede ronde te halen tegen Chirac, kreeg hij 4,8 miljoen stemmen achter zijn naam.

Wie zijn die nieuwe kiezers? ‘Het Frankrijk dat het goed doet, heeft voor Macron gestemd, terwijl het Frankrijk dat afziet, voor Le Pen gekozen heeft’, zo vatte het weekblad L’Express de opdeling in het kiespubliek samen. In de metropolen die floreren en waar het vooruitgaat, zoals Lyon, Bordeaux, Montpellier, Grenoble en Toulouse, scoorde Macron sterk. In Parijs haalde hij zelfs 35 procent, tegenover amper 4,99 voor Le Pen. Maar in die zones waar het economisch moeilijk gaat en waar werklozen, zelfstandigen en boeren vechten om te overleven, heeft ze de stemmen maar voor het oprapen.

Fransen die de indruk hebben dat ze een beroep uitoefenen dat onder druk staat, kiezen vooral voor Le Pen, blijkt uit een nieuwe peiling van Ipsos. Ze krijgt de stem van 37 procent van de arbeiders. Van de gezinnen die het maandelijks met minder dan 1.250 euro moeten zien te redden, stemt 32 procent voor haar; dat stijgt zelfs tot 43 procent bij die families die zeggen dat ze het zeer moeilijk hebben om op het einde van de maand de eindjes aan elkaar te knopen. Neem het spiegelbeeld, en je komt uit bij de kiezers van Macron.

En toch zit het FN nu met gemengde gevoelens. De partij was de grootste bij elke verkiezing sinds 2014. Bij de regionale verkiezingen in 2015 behaalde het FN zelfs 27,7 procent – door een lagere opkomst van de kiezers van de andere partijen. Volgens Le Monde was Marine Le Pen er donderdag nog van overtuigd dat ze als eerste zou eindigen. Het resultaat van 2015 kon en zou verbeterd worden.

De omstandigheden zaten nu eenmaal mee. De aanhoudende economische malaise en hardnekkige werkloosheid, de migratiecrisis én de jihadistische aanslagen spelen in de kaart van het FN. De presidentskandidaten van de twee traditionele partijen zaten in het defensief: Benoît Hamon (PS) door de impopulariteit van president Hollande, François Fillon (Les Républicains) door Penelope-gate.

Dochter met boerka

Veel waarnemers zijn het erover eens dat Marine Le Pen pas het ‘glazen plafond’ voor haar partij zal kunnen verbrijzelen als ze haar pleidooi voor een Frexit en een terugkeer naar de Franse franc laat vallen. Begin vorig jaar gingen er binnen de partij stemmen op om dat standpunt te herzien, omdat het te veel (oudere) kiezers afschrikt.

Onder anderen haar nichtje Marion is ervan overtuigd dat het FN de macht voor het grijpen heeft als de partij voluit inzet op de thema’s identiteit, migratie en islamisering. ‘De familievader is bang dat zijn dochter op een dag een boerka draagt. Hij vraagt zich niet af of ze die in Franse francs of in euro’s zal betalen’, zo verwoordt ze het. Maar voorlopig volgt Marine Le Pen de lijn die haar absolute vertrouweling Florian Philippot uittekent.

Blz. 16-19 berichtgeving. Blz. 38 opinie.