BrusselSleutelfiguren van de juiste politieke kleur in het Vlaamse overheidsapparaat benoemen was een van de eerste beleidsdaden van deze Vlaamse regering. Vooral de N-VA, die vond dat ze een achterstand had in te halen, was het erom te doen om mannetjes diep in het overheidsbestel te benoemen.

Dat blijkt te lukken, kan worden afgeleid uit de gegevens die Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) aan Vlaams parlementslid Björn Rzoska (Groen) heeft bezorgd.

Signatuur

Tien voorzitters van Vlaamse agentschappen hebben een duidelijke N-VA-signatuur, zoals Koen Kennis en Marc Descheemaecker. CD&V komt op zeven, Open VLD op drie. De negen andere voorzitters hebben geen vanzelfsprekende partijaffiliatie.

‘De N-VA heeft het voorbije jaar bijna de helft van alle bestuursmandaten gekregen die de Vlaamse regering mag aanwijzen’ Chris Janssens Vlaams parlementslid (VB)

De N-VA kan in de lijst bovendien de best betaalde mandaten opeisen (DS 24 april), al is de hoge score soms scheefgetrokken. De voorzitter van het Vlaams Energiebedrijf, Bart Huybrechts, staat in de ranglijst op één met een vergoeding van 29.756 euro in 2016. Maar dat had ook te maken met de situatie binnen het energiebedrijf zelf, waar Huybrechts tijdelijk ook de dagelijkse leiding op zich moest nemen, klinkt het op het kabinet van Vlaams minister Philippe Muyters (N-VA). Daarvoor werd zijn vergoeding opgetrokken.

De benoemingen passen in de strategie van de N-VA om zwaar te wegen op het bestuur van de overheidsbedrijven en -agentschappen. Na meer dan tien jaar in de Vlaamse regering is ze er ook in geslaagd om een vertegenwoordiging in de raden van bestuur op te eisen, die overeenstemt met haar politieke gewicht.

Vlaams Belang berekende dat dit ook op de tweede lijn zo is. De N-VA heeft het voorbije jaar bijna de helft van alle bestuursmandaten gekregen die de Vlaamse regering mag aanwijzen, zegt Vlaams parlementslid Chris Janssens. CD&V heeft 28 procent gekregen en Open VLD 21 procent.

Democratisch

Nochtans heeft de N-VA zich altijd tegen politieke benoemingen gekant. Het antwoord in de partij luidt dat ze zich niet wil bemoeien met de benoemingen van ceo’s of topambtenaren. Maar voor mandaten in de raden van bestuur geldt dat voor de partij niet, al laat ze de benoeming soms aan personen die niet rechtstreeks aan de partij gelinkt kunnen worden. Overheidsbedrijven zijn in handen van de overheid, dus mogen ze door de democratie worden gecontroleerd, is de redenering. Soms is de politieke verdeling van de raad van bestuur zelfs decretaal opgelegd.

Een benoeming in overheidsagentschappen is ook een investering voor de lange termijn, die over de grenzen van verkiezingen heen kan lonen. Al bewijst deze regering dat de redenering niet hoeft te kloppen. Ze aarzelde aan het begin van de regeertermijn niet om meteen zo veel mogelijk bestuurders met een socialistisch etiket aan de deur te zetten.

Vergoeding

Een zitje in de raad van bestuur van een Vlaams agentschap is geen garantie op een royaal inkomen. Acht agentschappen keren geen vergoeding uit aan hun bestuurders, of zitten onder de grens van 205 euro per vergadering die voor intercommunales geldt.

Een zitje in de raad van bestuur van een Vlaams agentschap is geen garantie op een royaal inkomen

Het grotere geld zit bij de participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) en de Limburgse reconversiemaatschappij (LRM), twee investeringsvennootschappen die respectievelijk 1 miljard en 400 miljoen euro beheren. PMV is al enige tijd bezig met een oefening om haar structuren af te slanken.