De regering-Rutte verliest de helft van haar 79 zetels. Een afstraffing, heet dat. En toch wordt Mark Rutte de grote winnaar genoemd? Ja, en dat is niet helemaal onterecht.
We rekenen het nog even voor. Het kabinet-Rutte II – met VVD en PvdA – had 79 zetels. Daar blijven er voorlopig nog 41 van over. Een halvering dus. De analyse van NRC Handelsblad dat het regeringsbeleid van de premier keihard is afgestraft, is dus heel terecht.
Toch wordt diezelfde premier als grote overwinnaar van de verkiezingen afgeschilderd. Is dat dan onterecht? Niet helemaal. Ook zijn partij verliest waarschijnlijk acht zetels, maar dat verbleekt bij de pandoering die coalitiepartner PvdA heeft gekregen. Zij verliezen waarschijnlijk 29 zetels. Dat moet bijna een wereldrecord zijn. Alleen de Griekse sociaaldemocraten van de Pasok kregen een grotere rammeling, maar daar waren de omstandigheden toch iets schrijnender.
Geen geschiedenis van monsterscores
Maar Rutte doet zijn bijnaam ‘teflon Mark’ eer aan en ontspringt dus grotendeels de dans. Dat hij zich toch kan profileren als de grote overwinnaar dankt hij aan verschillende factoren.
In de eerste plaats zijn er de cijfers. Met 33 zetels is zijn partij veruit de grootste. De eerste achtervolger – de PVV – strandt op twintig. Voor de VVD is 33 zetels een heel behoorlijk resultaat: de partij heeft geen geschiedenis van monsterscores, zoals de PvdA en het CDA ooit hebben gehaald.
Ten tweede: deze verkiezing ging ook over de vraag: kan Wilders gestopt worden? Gestopt is hij niet, maar hij is (voorlopig) onschadelijk gemaakt. Die pluim mag Rutte zeker op zijn hoed steken.
Door zijn saneringsbeleid is Rutte er ook in geslaagd de economie op orde te krijgen. Dat is voor de liberale kiezers bijzonder belangrijk. Dat dit niet allemaal even sociaal is gebeurd, vinden zij minder belangrijk. Voor zijn traditionele achterban is en blijft hij een held.
De keurige begroting heeft als niet onbelangrijk bijkomend effect dat de nieuwe regering – en dat wordt Rutte III – kan gaan investeren. Rutte III zal een investeringskabinet worden.
Toch blijft er een donkere rand aan Rutte kleven. Wie wil er nog met hem regeren? Rutte geeft zijn coalitiepartners telkens de ‘doodskus’, is te horen. En ook dat klopt. Rutte I betekende ei zo na de doodsteek voor het CDA. En PvdA is na gisteren gedecimeerd. Sybrand Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) – en wie wordt de vierde partner? – zijn gewaarschuwd.
