Het sneeuwt in New York. Dikke vlokken vallen op het voetpad van Perry Street in Greenwich Village . De winkel op nummer 41 is open. Tegen de voorgevel hangt een zigzaggende, zwarte brandtrap. Voor de vitrine bakenen gietijzeren hekjes een betonnen voortuintje af. Ik had gehoopt hier een stukje televisiegeschiedenis te vinden, maar sta voor een winkel met dure mannenkleding.

Binnen krijg ik te horen dat Geminola, het vintagewinkeltje dat ik zocht, tien maanden geleden de deuren gesloten heeft. Twaalf jaar lang rolde de eigenares, Lorraine Kirke, hier elke lente haar nieuwe collectie het trottoir op. Handgemaakte jurken, japonnen met veel kant en tule of in velours. Een winkel zo groot als een theekopje, schreef iemand erover, volgestouwd met kleren en spullen. De costumières van Sex and the City waren hier vaste klant. Sluiten deed Kirke omdat ze in deze wijk nog als enige overbleven was. ‘Vroeger was dit een dorp in de stad, nu is het een miljardairswijk geworden’, zei ze ergens. Ik hoopte dat ze zich bedacht had, maar niet dus.

Lorraines dochter is een van de vier actrices op het gigantische billboard dat op Times Square het nieuwe en laatste seizoen van de HBO-reeks Girls aankondigt. Jemima Kirke (31) speelt al zes seizoenen de bohemienne Jessa Johansson – meer dan eens deed ze dat in een creatie van haar moeder. Haar oude schoolvriendin, Lena Dunham (31), is de bedenkster, schrijfster en hoofdrolspeelster van de serie. Vroeger, tijdens hun schoolvakanties, kwam Dunham hier op nummer 41 een handje toesteken.

‘Lena is een aardig mens. Op school was ze graag gezien. Toen “Girls” een succes werd, kreeg ze plots een hoop shit over zich heen’ Jemima Kirke Actrice en jeugdvriendin

Een straat verder versperren de witte tenten van een filmcrew het voetpad. Tot de sneeuwbui gaan liggen is, verwarmen de crewleden zich aan een kom soep. Deze miljardairswijk blijft bijzonder fotogeniek. Ze heeft nog altijd de allure van een industrieel stadsdeel, al huizen in de oude pakhuizen nu dure lofts.

Boze millennials

Net vandaag lijkt in New York televisiefictie van geen belang. Trumps muslim ban is nog geen week oud. Aan het hoofdkwartier van het mediabedrijf News Corp vlak aan Times Square staan mensen te betogen, voorbijrijdende auto’s – meestal taxi’s – toeteren goedkeurend. Een straat verderop, op de vijfde verdieping van het HBO-gebouw op Sixth Avenue, slaakt Judd Apatow, de executive producer van Girls, een diepe zucht.

‘Dat we nu Girls moeten promoten, voelt surreëel’, zegt hij. De voorbije maanden ging Apatow op Twitter heftig tekeer tegen Trump. Ook hier, in dit vergaderzaaltje met zicht op de winterschaatsbaan van Bryant Park, geeft hij grif toe dat er, naast Trump en zijn beleid, weinig is dat hem nog echt bezighoudt. ‘Gelukkig was alles klaar toen Trump verkozen werd, want het zou nu niet meer lukken om nog afleveringen van Girls te maken. Die wereld bestaat niet meer. Dat New York is weg. Die vibe, de mensen, hun zorgen, alles is anders. Er is iemand aan de macht die nog corrupter, dommer en slechter is dan we ooit hadden kunnen dromen. We wisten al wat er ging gebeuren, maar nu speelt het zich voor onze ogen af. We moeten toekijken. Het is leven in de schemerzone, elke dag opnieuw.’

‘Gelukkig was alles klaar toen Trump verkozen werd, want het zou nu niet meer lukken om nog afleveringen van “Girls” te maken’ Judd Apatow Producent ‘Girls’

Aan het begin van de dag was Lena Dunham perfect gestyled, leerden we van een post op haar Instagram-account. Maar als ze laat op de dag eindelijk het vergaderzaaltje binnenstapt, heeft ze een blauwe hoody over haar jurk aangetrokken en zijn haar blonde extensions in twee vlechten. Haar oogmake-up is helemaal uitgelopen. De vermoeidheid is van haar gezicht af te lezen.

‘Het moment om te stoppen was aangebroken’, zegt ze. ‘Die beslissing hadden we lang voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen al genomen. Daar hebben we nadien niet meer aan getwijfeld. Er zijn betere manieren om je tegen Trump te verzetten. Niemand heeft nood aan nog meer boze, vrouwelijke, blanke millennials die tegen Donald Trump razen. That’s been handled.’

Terwijl ze het zesde seizoen van Girls aan het schrijven, spelen of regisseren was, voerde Dunham in de weekends en op sociale media hevig campagne voor Hillary. Is er daarvan iets in dit laatste seizoen doorgesijpeld? ‘Wat Hillary opnieuw duidelijk aangetoond heeft, is hoeveel er van vrouwen verwacht wordt. Ze moeten én volgzaam zijn én sterk. Grappig én innemend. Krachtig maar niet isolerend. Eerlijk maar niet zeurderig. Aan die onrealistische verwachtingen is Hillary Clinton ten onder gegaan. Die verpletterende verwachtingen en de vrouwenhaat, ook van vrouwen zelf, hebben ervoor gezorgd dat de meest capabele presidentskandidaat ooit naast het ambt gegrepen heeft. Die thema’s hebben ook altijd in Girls gezeten.’

Basquiat

‘Als er zoveel negatieve energie op je afkomt, beukt dat op je in. Ik heb een therapeut en een yogaleraar om in evenwicht te blijven’

Lena Dunham Bedenkster en hoofdactrice ‘Girls’

Iedereen achter de schermen mag zich dan opmaken voor het grote afscheid, ik zoek naar het begin van het verhaal. Het dichtst bij dat begin dat ik geraakt ben, is een fotoreeks uit The New York Times Magazine van 2001. Twee maanden na 9/11 had de krant aan enkele New Yorkers gevraagd om iets te vertellen over hun lievelingsplek in de stad. Advocaten, rechters, acteurs en professoren komen aan het woord.

Eén student ook, een scholier nog: haar naam is Lena Dunham, ze is vijftien. Naast het artikel staat een grote foto van een groepje jongeren in het gras onder de Brooklyn Bridge. De jonge Dunham ligt op haar rug en steekt een wit konijntje in de lucht. ‘We komen hier uitblazen na een schoolbal of andere feestjes’, zegt ze in het artikel. ‘Het licht van de auto’s die ’s nachts over de brug rijden, valt dan tussen de latten in de bodem van de brug. Het licht flitst door de gaten als bij een stroboscoop. Het licht in de gebouwen trekt strepen over het water. Stukken drijvend afval zijn net levende stadsdeeltjes die over het water bewegen. Je kan hier nooit sterren zien, maar het water is een omgekeerde hemel.’ Achter haar zit een meisje op een steen, met een flinke frons op haar gezicht. Het is Jemima Kirke.

Het under the bridge-plekje is intussen verdwenen. Na de aanleg van Brooklyn Park in 2008 is dat stukje wild en natuurlijk New York opgeruimd. Nog geen kilometer verderop ligt Saint Ann’s School, de middelbare school waar Kirke en Dunham elkaar leerden kennen. De exclusieve kunstschool laat jaarlijks nog geen honderd mensen toe. Celebrate the year of the rooster, staat er op een blad geschreven dat iemand tegen een raam aan de voorgevel gehangen heeft – het is een verwijzing naar het Chinese Nieuwjaar dat net achter de rug is. In deze privéschool worden kinderen tot kunstenaars klaargestoomd. Jean-Michel Basquiat heeft hier ooit nog schoolgelopen. Uma Thurmans vierjarige dochter zit er nu in de kleuterklas.

‘In die tijd was ik vooral met mezelf bezig’, zegt Jemima Kirke glimlachend in het vergaderlokaaltje bij HBO. ‘Dus neen, ik zou je toen niet voorspeld hebben dat Lena voorbestemd was voor artistieke grootsheid of zo.’ Dat het hoofdpersonage van Girls, Hannah Horvath, geïnspireerd is op Dunham zelf, is geen geheim. Maar ook Kirkes personage Jessa is onmiskenbaar gebaseerd op Jemimas levenswandel. Beiden lieten ze jong een abortus uitvoeren. Beiden hebben ze stevig geworsteld met hun drank- en drugsgebruik. Kirke heeft de vader van haar twee kinderen in de afkickkliniek leren kennen – het was de tweede keer dat ze zich liet opnemen.

Zes jaar geleden stemde Kirke in om Jessa te spelen in Girls. Ze deed dat omdat haar oude schoolvriendin het haar vroeg, niet omdat ze actrice wilde worden. Kirke is een gediplomeerd kunstschilder. ‘Girls was een project van Lena. En oké, ik begreep perfect welk verhaal ze wilde vertellen.’

Hate watching

Dat verhaal heeft de voorbije jaren wel wat teweeggebracht. In Girls hekelt Lena Dunham het afgelikte beeld dat jonge vrouwen van zichzelf voorgeschoteld krijgen door Hollywood en de media. Dunham zette daar haar eigen lijf voor in. Ze toonde haar eigen billen, borsten, haar eigen cellulitis. Ze toonde zelfs de knullige seks zoals ze die zelf al had gehad.

‘Als tiener voelde ik me slecht over mijn lichaam’, zegt Dunham. ‘Mijn vader probeerde me dan te troosten door te zeggen dat ik met mijn vormen in de 17de eeuw de mooiste zou zijn geweest. In die tijd zouden mijn curves een teken geweest zijn van gezondheid, van vruchtbaarheid en van rijkdom. Dat hielp me toen echt niet, want als tiener wilde ik gewoon mooi zijn in de 21ste eeuw.’

De jonge Dunham keek graag naar tv-series als Ally McBeal, Felicity en Popular. ‘Ze toonden wel complexe vrouwen, maar het waren allemaal pannenlatten. Op mijn 23ste wilde ik een serie schrijven waarin het hoofdpersonage eruitzag zoals ik en mijn vriendinnen. Jemima heeft in de looptijd van Girls twee kinderen gebaard. Ook al was ze haar zwangerschapskilo’s nog niet kwijt, als het script erom vroeg, deed ze gewoon haar T-shirt uit en toonde ze haar borsten zoals ze waren. Lichamen veranderen in zes jaar tijd. Om dat te tonen heb je blijkbaar lef nodig. Het was ook cool om al die jaren met een cast te werken van wie niemand rondloopt met een mond vol gebleekte tandkronen.’

Heldhaftig, noemt Kirke het hoe Dunham al die jaren haar boodschap is blijven verdedigen. ‘Want elke dag wordt ze ervoor bekritiseerd. Twitter scheurt alles wat ze zegt in stukken uit elkaar. Die trollen op sociale media maken dat niemand nog een standpunt durft in te nemen. De meeste mensen houden zich liever op de vlakte. Lena neemt dat risico wél. Hopelijk heeft ze mensen er zo toe aangezet om voor hun mening uit te komen.’

Jammer genoeg is door Girls de voorbije jaren ook de term hate watching in de VS in zwang geraakt. Het idee is om naar een serie te kijken met de bedoeling er de grofste dingen over op Twitter te posten. Dunham wordt zo ongelooflijk hard aangepakt.

‘Dat het allemaal zo real is, heeft de impact van de reeks enerzijds zo groot gemaakt’, zegt Kirke. ‘Maar door die waarachtigheid kunnen veel mensen ons – de acteurs en verhalenvertellers – niet meer loskoppelen van wat we zijn en doen in Girls. Dat is waarom Lena zo hevig en persoonlijk aangevallen wordt. Sommige mensen snappen niet dat als Hannah iets waanzinnigs zegt in Girls, het niet Lena is die dat zegt. Ze begrijpen niet dat het een verhaal is.’

‘Die aanhoudende, vaak beledigende kritiek is pijnlijk geweest voor haar. Want Lena is eigenlijk een heel aardig mens. Op school was ze graag gezien. Dat ze open is en mensen goed begrijpt, is een eigenschap waar ze prat op ging. Toen Girls een succes werd, kreeg ze plots een hoop shit over zich heen. Dat had ze nog nooit meegemaakt.’

‘It sucks’, zegt Dunham. ‘Het maakt me niet uit dat een kerel uit het Midwesten me vet noemt, of dat een Republikein me uitscheldt voor idioot. Maar als er zoveel negatieve energie op je afkomt, beukt dat op je in. Ik heb een therapeut en een yogaleraar om in evenwicht te blijven. Als het mij al zo erg raakt, wat doet het dan met een zestienjarig meisje uit Florida? Elke dag worden tieners via het internet aanhoudend gepest. Dat leidt soms zelfs tot zelfmoord. Dat onderschatten we als maatschappij collectief.’

Flushing Queens

Intussen schemert het, buiten is het gestopt met sneeuwen. Nog één vraag: welke Girls-plek moet ik zien voor ik New York verlaat? ‘Misschien de plek waar Hannahs huis lag, op India Street in Greenpoint. We hadden geen Central Perk-café zoals in Friends. Bij Girls ontstond de magie gewoon op die straathoeken van Greenpoint.’

Op weg loop ik in Flushing Queens verloren tussen grote, kale woonblokken bevolkt door orthodoxe joden. In India Street vind ik hipperds, koffieshops, maar ook vuile rode bakstenen gevels met zigzaggende brandtrappen en rommelige betonnen voortuintjes. Hier zijn nog geen miljardairs neergestreken. Voorlopig.

Het vijfde seizoen loopt nu, het zesde seizoen van ‘Girls’ is vanaf 1 maart te zien via Play More van Telenet.