dS Weekblad reisde mee in het zog van Vestager en volgde haar van Brussel naar Londen en Kopenhagen. Zaterdag leest u in dS Weekblad het indringend portret.
‘Apple betaalde in 2011 0,05 procent belastingen in Ierland’, stelt Margrethe Vestager op een mooie zomerdag in de perszaal van het Berlaymontgebouw. ‘Dat is 500 euro per miljoen euro winst. In 2014 zakte dat verder naar 0,005 procent. Of 50 euro per miljoen euro winst.’ Ze klinkt helder, zakelijk en trefzeker in het hoofdkwartier van de Europese Commissie.
De Europese Commissaris voor Mededinging heeft zonet de talrijk afgezakte pers uitgelegd hoe Ierland technologiereus Apple bevoordeelde met een constructie waardoor het ruim twintig jaar zo goed als geen belastingen betaalde. De commissie verplicht Ierland 13 miljard euro terug te vorderen van het bedrijf uit Silicon Valley. Het moment is zorgvuldig gekozen: 30 augustus, net voor het werkjaar van start gaat. Vestager heeft de scène voor zichzelf. ‘Deze beslissing toont dat we geen illegale staatssteun meer dulden’, zegt ze. ‘Het is niet goed voor de concurrentie in Europa. Het is unfair.’
Een Ierse televisiejournalist merkt op dat Apple het gevoel heeft dat het al die jaren volgens de Ierse wetten handelde. ‘Dan komt u langs en trekt u daar een streep door.’ Ze glimlacht en antwoordt kalm. ‘Mocht ik merken dat mijn belastingtarief zakt van 0,05 procent naar 0,005 procent, dan zou ik het gevóél hebben’ – ze benadrukt het woord en pauzeert even – ‘dat ik nog eens goed naar mijn aanslagbrief moet kijken.’ De zaal lacht. Het punt is gemaakt.
Rock star commissioner
De hele wereld kent de Apple-case. Slechts weinigen de vrouw die erachter schuilt. De 48-jarige Deense Margrethe Vestager ontpopte zich tot de behoeder van de Europese vrije markt en de gesel van het grootkapitaal. Weinig Europese politici hebben zoveel impact als zij. Ze heeft de instrumenten in handen om onderzoeken te voeren naar kartels, marktverstorende overnames en ongeoorloofde staatshulp. Het klinkt pijnlijk technocratisch, maar Vestager gebruikt haar invloed om een agressieve oorlog te voeren tegen belastingontwijking en machtsmisbruik door multinationals.
Sinds ze twee jaar geleden neerstreek op haar post, vernietigde ze de fiscale gunsten die Starbucks kreeg in Nederland en Fiat in Luxemburg. Amazon en McDonald’s mogen later dit jaar een gelijkaardig verdict verwachten – Vestager deinst er niet voor terug haar baas en voormalig Luxemburgs premier Jean-Claude Juncker in verlegenheid te brengen.
Ze trok een streep door de Belgische overwinstrulings die een beperkt kransje multinationals fiscale cadeaus gaven. Ze onderzoekt of het Russische staatsbedrijf Gazprom de gasprijzen in Oost-Europa opblaast en of Google zijn dominante besturingssysteem misbruikt. Dat ze daarmee een belastingoorlog opzet met Rusland én de VS, is het laatste van haar zorgen.
The rock star commissioner. Zo figureert ze in tv-shows en op de cover van kranten en tijdschriften. Ze wordt voortdurend opgevoerd en overal onthaald als 'de machtigste politica van Europa', een titel die ze zelf wegwuift. ‘Macht is iets wat je te leen hebt omdat je een opdracht moet vervullen, niet omdat je zo’n geweldige persoon bent', zegt ze aan dS Weekblad.
‘Václav Havel beschreef ooit hoe anders hij behandeld werd toen hij de rol van dissident inruilde voor die van president van Tsjechië. Plots moest hij niet meer wachten bij de tandarts. Dus dacht hij: “Ik kan even goed last minute boeken, als het míj uitkomt. Of misschien kan de tandarts een halfuur vroeger beginnen.” Het illustreert hoe macht je denken corrumpeert. Ik probeer mij daar bewust van te zijn.’
Lees het integrale portret van Vestager zaterdag 15 oktober in dS Weekblad. 'Ik houd vast aan een oud Afrikaans gezegde: 'If you wanna go fast, go alone. If you wanna go far, go together.''
Op 19 en 20 oktober spreekt Margrethe Vestager samen met andere toppers uit de politieke en academische wereld op het Europacongres van De Standaard, L'Obs en Le Soir in Bozar. Meer informatie over dit evenement vindt u hier.
