De veiligheidsmaatregelen die de N-VA voorstelt moeten de inlichtingendiensten, het gerecht, de politie en de bestuurlijke overheden meer slagkracht geven in de strijd tegen terrorisme, klinkt het in de nota 'Niveau V'. En dat binnen de grenzen van de rechtsstaat. 'De tijd dat Sharia4Belgium een stel clowns of dat kalasjnikovs in Brussel een fait divers waren, is voorbij', zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever. 'We moeten op alles voorbereid zijn.' 

‘Eerst handelen’

De nota, die de partijraad van de N-VA unaniem heeft goedgekeurd, telt vijf hoofdstukken: een wettelijk kader invoeren voor de noodtoestand, de versterking van de inlichtingendiensten, een gespecialiseerde rechtbank, uitbreiding van het gerechtelijk arsenaal en de versterking van de bestuurlijke overheden.

Bij een ernstige bedreiging van de openbare orde en publieke veiligheid kan de Nationale Veiligheidsraad bij dreigingsniveau 4 de noodtoestand uitroepen.  Die beslissing moet binnen de vijf dagen bekrachtigd worden door het parlement en geldt voor drie maanden. Dan kunnen bestuurlijke overheden onder meer bijeenkomsten verhinderen, huisarrest opleggen en propaganda verbieden. Ook preventieve dententie wordt mogelijk.

Daarbij is onder meer sprake van het opschuiven van de gerechtelijke controle. ‘Dat bestaat ook in andere landen. Het is niet dat de gerechtelijke controle wordt opgeheven, maar als de noodtoestand van kracht zou zijn, zoals bijvoorbeeld nu in Frankrijk, dan verschuift de gerechtelijke controle naar achteraf’, verklaarde De Wever aan de VRT. ‘In zo’n context moet je eerst handelen en daarna pas controleren.’

Met andere woorden: de rechterlijke macht zou pas bijvoorbeeld na een huiszoeking of een huisarrest beslissen of ze aan de criteria bepaald door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) voldoen.

Het voorstel voorziet ook vijf gespecialiseerde en beveiligde terreurrechtbanken op het niveau van het rechtsgebied. Als het van de N-VA afhangt, komt er ook een gespecialiseerde rechter op het niveau van de raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling om gerechtelijke blunders te vermijiden.

Verder is er ook sprake van de versterking van de rol van de burgemeesters en lokale politie in het opvolgen van geradicaliseerden, het gebruik van bijzondere inlichtingenmethodes vergemakkelijken en de verruiming van de bestuurlijke macht ten opzichte van de gerechtelijke.

Coalitie

De N-VA is ervan overtuigd dat het wettelijk kader voor de noodtoestand kan worden ingevoerd via een gewone wet. Ze wil haar veiligheidsplan nu voorleggen aan de coalitiepartners. Open VLD reageert alvast kritisch op het mogelijk maken van de noodtoestand. 'Mensen oppakken is niet de taak van de politiek', zegt voorzitter Gwendolyn Rutten.

Oppositiepartij SP.A schiet de veiligheidsnota af. De maatregelen schieten volgens SP.A-voorzitter John Crombez hun doel voorbij.

Dat bepaalde maatregelen erg gevoelig liggen, bleek de afgelopen maanden al op de kritische reacties op de ballonnetjes die N-VA had opgelaten. Zowel binnen als buiten de partij werd vaak misnoegd gereageerd. Premier Charles Michel (MR) waarschuwde bijvoorbeeld voor een Belgisch Guantánamo.