Heeft deze krant te weinig aandacht besteed aan het moslimmeisje dat een selfie nam met Vlaams Belangers op de achtergrond, en aan de antisemitische tweets die ze als tiener verstuurde? Tom Naegels vindt van niet.
U hebt ze vast ergens voorbij zien komen. Het meisje-met-hoofddoek dat vorige week een hit was op de sociale media omdat ze een selfie had genomen bij een protestactie van Vlaams Belang tegen de islam (DS online 16 mei en DS 17 mei ) is daarna zelf in opspraak gekomen omdat ze jaren eerder antisemitische tweets had verstuurd (DS online 24 mei).
Zoals u ziet, zit er een week tussen de eerste twee stukken en de opvolging. Een aantal lezers vond dat onbegrijpelijk lang. Dat het meisje die tweets had verstuurd, stond immers al sinds 19 mei op de Nederlandse site GeenStijl – en circuleerde sindsdien op sociale media. Sommige internationale media die ook over de selfies hadden bericht, zoals de BBC, maakten een opvolgingsstuk op 22 mei.
‘Maar we hebben dit verhaal sowieso maar heel kort gebracht’, zegt Inge Ghijs, chef van de binnenlandredactie. ‘Oorspronkelijk hadden we het plan om een “Blikvanger” over haar selfie-actie te schrijven, maar toen we haar contacteerden, bleek dat ze er zelf geen politiek statement mee wilde maken.’ (Ze zei dat ze Filip Dewinter herkend had en met een BV op de foto wilde) ‘Dat plan is dus niet doorgegaan, we hebben verteld dat de selfie viraal gegaan was, maar we hebben het niet politiek geduid. Toen het bericht kwam over de tweets, heeft de nieuwsmanager dan ook beslist om ook dat enkel online te geven.’
‘De politiek-correcte media’
Dat verklaart nog niet waarom dat pas op 24 mei gebeurde, maar blijkbaar werd het verhaal hoe dan ook niet belangrijk gevonden. Het valt inderdaad op dat er in de eerste berichtgeving al snel sprake is van afkoeling. WaarDe Standaard online – altijd sterk gericht op wat leeft op de sociale media – in de titel nog wél voor een politieke frame koos (‘De remedie tegen discriminatie: een selfie’), daar schrijft de papieren krant de volgende dag expliciet dat de missie van het meisje ‘tot grote spijt van velen niet politiek’ blijkt. ‘Een iconisch beeld met een krachtige boodschap. Of toch niet?’, klinkt het sceptisch in de inleiding.
Voor een groot stuk ondermijnt dat de kritiek van de lezers. Zoals wel vaker gebeurt, reageren die op het geheel van wat ze over de kwestie lazen; het enthousiasme op Twitter en Facebook en de zeer gepolitiseerde interpretaties van Vice, The Huffington Post en Vox werden samengevoegd in één bal ergernis over ‘de politiek-correcte media’, en die bal werd gerold naar de dichtstbijzijnde krant met een ombudsman, De Standaard. Maar die krant had er nu net níét veel mee gedaan, omdat de redactie vrij snel doorhad dat het meisje niet het statement wilde maken dat anderen haar graag hadden zien maken.
Maar er speelt nog iets, een journalistiek dilemma. De reden waarom dit op zichzelf banaal fait divers zulke passies oproept, is omdat het symbool kan staan voor één van de essentiële conflicten van deze tijd. Het meisje is niet zomaar een jongeling die spontaan iets lolligs doet en daarmee kort het nieuws haalt, nee, ze vertegenwoordigt ‘de humor waarmee jonge moslims de islamofobie bestrijden’. Zij is ‘het nieuwe superdiverse Vlaanderen’ en Filip Dewinter staat dan voor ‘het oude, vermoeide, bekrompen Europa’.
Als een nieuwsverhaal die twee blokken gaat vertegenwoordigen, dan is het normaal dat het blok dat zich aangevallen voelt – niet alleen Vlaams Belangers, maar iedereen bij wie de scepsis over de islam zwaarder doorweegt dan het vertrouwen dat moslims hun plaats wel zullen vinden – een tegenaanval plant. En die tweets zijn perfect om de verhoudingen om te keren: het meisje staat nu symbool voor ‘het wijdverspreide antisemitisme onder moslims’. Ze is zélf de raciste! En aangezien de selfie de pers heeft gehaald omdat die een overwinning van het ene kamp leek te betekenen, eist men dat aan de overwinning van het andere evenveel recht wordt gedaan. Begrijpelijk.
En het meisje zelf?
Alleen dreigt één iemand vermalen te worden in die titanenstrijd: het meisje zelf. Zij is geen publiek figuur en nog vrij jong bovendien. Ze is er niet zelf verantwoordelijk voor dat haar naam en foto over heel de wereld bekend werden: dat deden redacteurs van binnen- en buitenlandse nieuwsmedia – Twitter en Facebook deed de rest. De antisemitische opmerkingen die van haar bekend zijn – en die inderdaad schokkend zijn – dateren van lang geleden, toen ze nauwelijks volwassen was, en ze werden geuit op een medium dat weliswaar openbaar is, maar niettemin door de gebruikers zelf als semi-privaat wordt ervaren. De deontologische code schrijft voor dat journalisten het privéleven en de waardigheid van iedereen die in het nieuws komt, afwegen tegen het maatschappelijk belang van dat nieuws. Is ongewild viraal gaan met een selfie, en inzet worden van debatten die zo’n foto ver overstijgen, belangwekkend genoeg?
Ik vind zelf van niet. Antisemitisme onder moslims verdient het zeker om in de kranten onderzocht en besproken te worden – meer, wellicht, dan vandaag het geval is. Maar dat kan ook zonder één jong meisje daar de poster girl van te maken.
De ombudsman houdt de redactie van De Standaard wekelijks een spiegel voor. Opmerkingen over journalistiek in De Standaard kan u melden via ombudsman@standaard.be en via www.standaard.be/ombudsman, waar u ook links vindt naar zijn Facebook- en Twitterpagina (@OmbudsDS)
