“Agenten worden elke minuut van de dag op de monitor gevolgd, zelfs als ze gaan plassen. Hoe kunnen deze feiten dan aan de aandacht ontsnappen?” Jos Van der Velpen van Liga van Mensenrechten stelde zich die vraag op het debat in ‘Wakker op Zondag’ over de criminele Antwerpse agenten. Er werden ook vraagtekens gesteld bij het feit dat de misbruiken niet door een externe instantie worden onderzocht.
Afgelopen week raakte bekend dat minstens vijf leden van de Antwerpse politie er van worden verdacht jarenlang illegale vluchtelingen te hebben afgeperst, bestolen en gemolesteerd. Dat die vreselijke feiten pas nu boven water komen roept bij verschillende partijen ernstige vragen op, zo bleek uit het debat op het ATV-programma Wakker op Zondag.
Probleem van controle?
“Het lijkt me dat er een cultuur is ontstaan bij de Antwerpse politie waarbij dit soort dingen is kunnen gebeuren”, zo meent communicatie-expert Jeroen Wils. “Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat directe collega’s of oversten hier iets van moeten hebben geweten.”
Groen-fractieleider Wouter Van Besien deelt deze mening. “De bende had een bijnaam, ‘de Bende van Mega Toby en Sproetje’. Dat wil toch zeggen dat er hierover gesproken werd binnen het korps”, meent hij.
“Agenten worden elke minuut van de dag op de monitor gevolgd, zelfs als ze gaan plassen. Hoe kunnen deze feiten dan aan de aandacht ontsnappen?”, vult Jos Van der Velpen van de Liga van Mensenrechten aan.
Er worden ernstige vragen gesteld bij de controle op de eigen agenten. “Ik heb alle vertrouwen in de korpsleiding die ik zeer hoog acht, maar ik kan me niet van de indruk ontdoen dat die lagere echelons misschien toch onvoldoende toezicht hebben gehouden op”, zegt Jeroen Wils, die het net als Wouter Van Besien en Jos Van der Velpen dan ook geen goed idee vindt dat de feiten onderzocht worden door de dienst Intern Toezicht van de politie.
Onderzoek uitbesteden
“Men had dit kunnen uitbesteden aan de mensen van de dienst enquêtes bij het Comité P die speciaal opgericht is voor dit soort zaken. Dat zou de onpartijdigheid en objectiviteit ten goede zijn gekomen”, aldus Van der Velpen.
Het drietal hoopt dat het onderzoek niet alleen “de paar rotte appels” als onderwerp heeft, maar dat de hele organisatie van de politie onder de loep wordt genomen. “Als er een cultuur van misdaad zou zijn geïnstalleerd binnen de Antwerpse politie, dan lijkt het mij voor het herstel van dat korps beter dat een onafhankelijke partij, buiten de politie, dit helemaal tot op het bot uitzoekt om zo het vertrouwen terug te winnen”, zegt Van Besien.
Dat vertrouwen in de politie heeft door deze zaak een enorme klap gekregen, zo stelt Jeroen Wils. “Het zal jaren tijd kosten om dit imagoprobleem weg te werken, net zoals het geval was met de Visa-affaire.”
Centralisatie
Volgens Johan Klaps, fractieleider van N-VA in de gemeenteraad, is dit een kwestie van enkele rotte appels in de mand en functioneert de rest van de organisatie naar behoren. Klaps meent net dat de centralisatie van de politie, geïnstalleerd door het huidige stadsbestuur, er toe heeft geleid dat deze misbruiken boven water konden komen. “Bij decentralisatie ontstaan net allerhande subculturen, lokale gebruiken die je maar met een klein aantal mensen onder controle kan houden. Nu liggen de lijnen van toezicht veel dichter op elkaar en is het misschien niet toevallig dat dit precies nu uitkomt.”
Toch is Klaps er niet per definitie tegen dat ook de organisatie van de politie onder het vergrootglas wordt gelegd. “Als aan einde van de rit blijkt dat er nog enkele zaken moeten worden onderzocht staan wij daar uiteraard voor open.”
Wouter Van Besien meent dat daarmee de problemen te veel weggerelativeerd worden. “De organisatie en controle binnen de politie lopen serieus mank. Het zelfzuiverend vermogen is te laag. Racisme binnen het korps komt nog steeds voor en dat is totaal onverantwoord.”
