Wie? Rector en postdoctoraal onderzoeker aan de KU Leuven.

Wat? Het wetsontwerp van Milquet is overbodig en onwenselijk.

Binnenkort mag het niet meer: iemand een seksist noemen. Zelfs al is hij (of zij) het wellicht. Welke reactionair probeert feministen op deze wijze monddood te maken, vraagt u zich af. Het antwoord luidt: Joëlle Milquet (CDH) en met haar de rest van de federale politieke meerderheid, die aanstuurt op een seksismewet.

Als je het begrip ‘seksisme’ criminaliseert, is een logisch neveneffect namelijk dat het ook niet langer juridisch vrijblijvend is om iemand te beschuldigen van seksisme. Dat levert dan al snel laster op, als de persoon niet daadwerkelijk veroordeeld werd voor seksisme.

Een wet is vaak een tweesnijdend zwaard. En nog vaker staat de wetgever daar niet bij stil.

Waar de wetgever evenmin vaak bij stilstaat, is of nieuwe wetgeving wel nodig is. In dit geval werd de wetgevende bal aan het rollen gebracht door de documentaire Femme de la rue van Sofie Peeters, die intimidatie van vrouwen op straat aanklaagde.

Niemand betwist dat zulk gedrag aangepakt moet worden, maar daarvoor volstaan de bestaande juridische middelen. Het is vooral een kwestie van erop toe te zien dat de wet wordt nageleefd. Investeren in handhaving is echter duurder en politiek minder sexy dan een nieuwe wonderwet lanceren, die zogezegd alles zal oplossen.

Orakels

Het enige wat die wet zal ‘oplossen’ is de vrijheid van meningsuiting. Inhoudelijk is het ontwerp namelijk zo onduidelijk dat het zelfs de interpretatiemogelijkheden van diverse orakels beperkt doet lijken.

Het voorstel definieert ‘seksisme’ als gebaren of handelingen die ‘klaarblijkelijk bedoeld zijn om minachting uit te drukken’ jegens iemand vanwege zijn geslacht, of die een persoon ‘als minderwaardig beschouwen’ of ‘reduceren tot diens geslachtelijke dimensie’. Er moet ook sprake zijn van een ‘aantasting van de waardigheid’.

De toelichting bij het ontwerp juicht dat deze definitie het voordeel heeft dat ze allerlei zaken kan omvatten die niet onder de bestaande strafbepalingen vallen, zoals die inzake belaging en belediging. Dat is ongetwijfeld het geval: de censurerende mogelijkheden van deze tekst zijn zonder voorgaande.

Zo komen alle religies in het vizier van de strafbaarstelling. Want wordt in die religies niet de gelijkheid of gelijkwaardigheid van vrouwen ontkend, in naam van patriarchaal gezag en goddelijke openbaring?

Herman Brusselmans

De wet dunt ook de inhoud van boekwinkels en bibliotheken uit: we stevenen af op een nieuwe Index Librorum Prohibitorum. Talloze boeken kunnen aanleiding geven tot vervolging en daarbij gaat het niet alleen om usual suspects zoals Herman Brusselmans. Vrijwel elke stationsroman staat boordevol seksistische stereotypen.

En wat doen we met rappers in wier videoclips schaars geklede vrouwen ‘gereduceerd worden tot hun geslachtelijke dimensie’ en die rappen over vrouwen als gewillige ‘bitches’? Haal daarnaast ook Serge Gainsbourg zeker van de playlist voor uw volgende feestje, voordat uw vrienden u aangeven.

Feministische actiegroepen mogen evenmin nog een ‘minachtend’ of ‘reductionistisch’ beeld ophangen van mannen. Als ze hen ook geen ‘seksisten’ mogen noemen, lijkt zwijgen het devies: sois belle et tais-toi, strafrechtelijk gehandhaafd.

Tot slot sluiten providers best de toegang tot pornosites af. De snelheid van het overige internetverkeer kan er maar wel bij varen.

Willekeur

In de praktijk zal het wel zo’n vaart niet lopen. Men zal zeggen dat al deze voorbeelden niet de bedoeling zijn van het ontwerp. Maar dat is net het probleem: wat rest, is willekeur en grote onzekerheid. Door het huidige ontwerp kun je haast alles bestraffen als je daar toevallig zin in hebt. Terwijl de overheid in het strafrecht juist zo duidelijk mogelijk moet afbakenen wat niet mag, om willekeur, onvoorspelbaarheid en machtsmisbruik te voorkomen.

Voor geen enkel ander kenmerk of ‘isme’ bestaat een bescherming zoals de regering die wil invoeren voor seksisme. Zelfs racisme is niet als begrip strafbaar gesteld. Alleen sommige uitingsvormen ervan zijn dat, zoals ‘aanzetten tot haat’ op grond van etniciteit. Een identieke bepaling bestaat allang voor geslacht.

De nieuwe strafbaarstelling voert een voorkeursregime in om seksistische uitingen te bestrijden. Dat zal niet lang standhouden: andere groepen zullen eisen dat ze op hetzelfde niveau beschermd worden. De Belgische discriminatiewetgeving biedt al bescherming aan maar liefst twintig criteria, zodat de vlucht vooruit geen optie is. Of preciezer: het zou praktischer zijn als Milquet direct een korte lijst voorstelt van wat we nog wél mogen zeggen.