Nu de Congolese ambtenaren hun loon verplicht op een bankrekening ontvangen, in plaats van handje contantje, ontdekken velen dat ze jarenlang te weinig kregen.Marie, een verpleegster uit de diamantstad Mbuji-Mayi, kreeg van haar baas tien jaar lang elke maand 22.000 Congolese frank, net geen 18 euro, cash uitbetaald. Groot was haar verbazing toen zij op haar bankrekening 55.000 Congolese frank, omgerekend 44 euro, zag verschijnen. Tien jaar lang had haar baas haar loon afgeroomd.Bijna een miljoen ambtenaren – onderwijzers, gezondheidspersoneel, militairen, agenten – moeten worden ‘gebancariseerd’, maar intussen zijn ook al duizenden fictieve ambtenaren ontdekt. Het is niet uitzonderlijk dat een bank in één stad een lijst krijgt met 2.000 aan te sluiten ambtenaren, van wie er maar 400 opdagen bij de registratie.Als het registreren en uitbetalen van ambtenaren al een helse klus is in de grootsteden, dan is dat zeker zo voor meer afgelegen gebieden, waar geen banken zijn. Een aantal banken had de betalingsopdracht daarom aanvankelijk uitbesteed aan gsm-operatoren in regio’s waar zij geen filialen hebben, maar lonen betalen via gsm is in Congo nog niet zo succesvol als in veel andere Afrikaanse landen.Daarom trekken bankbedienden van de Trust Merchant Bank maandelijks naar de verschillende uithoeken van het land. Ze reizen eerst over slechte wegen, waar ze zich om de paar kilometers vastrijden, om dan hun tocht voort te zetten op de motor. Ze trotseren rivieren met vlotten of via gammele brugjes om ambtenaren hun loon te kunnen betalen zonder dat tussenpersonen meeprofiteren. Maar ondanks die verplaatsingen zijn er nog onderwijzers die tot twee dagen moeten reizen om op de plek van uitbetaling te raken. TEKST EN FOTO’S KRIS PANNECOUCKE