Internetfilmpjes waarop een dronken Daerden wauwelt hoe tevreden hij is met de verkiezingsuitslag, de merkwaardig goede contacten van het revisorenkantoor van zijn zoon Frédéric met een hele reeks Waalse intercommunales en overheidsbedrijven, zijn omstreden verklaringen na overleg met premier Herman Van Rompuy (CD&V) waarin hij met een gelukzalige glimlach om de lippen zegt dat Wallonië 'misschien' tegen 2015 een evenwicht zal hebben op de begroting.

Het is niet moeilijk om Michel Daerden (PS) de grond in te boren op basis van zijn uitschuivers. Sinds hij een YouTube-hit scoorde met een filmpje waarop hij in kennelijke staat zijn overwinning viert na de gemeenteraadsverkiezingen in 2006, cultiveert Daerden bewust zijn volks en onorthodox gedrag. Het is de basis van zijn populariteit.

Michel Daerden was met 63.580 voorkeurstemmen bij de verkiezingen op 7 juni de populairste Waalse politicus. In het Luikse wordt hij op handen gedragen als 'papa'.

Maar tegelijkertijd geldt hij al jaren als een geslepen politicus en als rekenwonder. Voormalig SP.A-minister Johan Vande Lanotte schiet spontaan in de lach als hij verneemt dat Daerden federaal minister van Pensioenen is geworden.

'Als je denkt dat je ooit een cent van hem zal kunnen afpakken omdat hij te veel gedronken heeft, ben je je ferm aan het vergissen', verzekert Vande Lanotte. 'De reputatie van drankorgel en cijferwonder die Daerden heeft, klopt echt.'

'Herman Van Rompuy heeft als minister van Begroting ooit eens geprobeerd om tegen hem op te boksen in het dossier van de TGV', herinnert Vande Lanotte, die met Daerden in de regering Dehaene II zat, zich. 'Dat is hem niet gelukt. De TGV ligt er en het TGV-station in Luik ook. Daerden moet zowat de enige zijn die het boekhoudkundig systeem van de staat van binnen en van buiten kent.'

Onder de indruk

Bekend is ook de uitspraak van voormalig Standard-trainer Michel Preud'homme: 'Daerden mag dronken zijn en in slaap gesukkeld. Maar stel hem een vraag en hij schiet wakker en geeft meteen het juiste antwoord.' Ook Yves Leterme (CD&V) was onder de indruk. 'Hij was tijdens de regeringsonderhandelingen beter voorbereid en ingewerkt dan alle Vlaamse onderhandelaars en deskundigen die rond de tafel zaten', zei Leterme in Humo.

Die tegenstelling tussen dronkelap en cijferaar zit in voormalig bedrijfsrevisor Michel Daerden ingebakken. De Luikse stemmentrekker is een onnavolgbare man met twee gezichten. Hij is een klassiek voorbeeld van 'oude politieke cultuur' - cliëntelisme en drankmisbruik inbegrepen - en daarmee een symbool van alles wat er mis gaat in het zuiden van het land.

Daerden heeft dus een probleem in een klimaat waarin volop wordt afgerekend met de oude PS-gewoonten. Hij stoort. En dat niet alleen in Vlaanderen, maar ook bij Ecolo, de partij die de lakens uitdeelt in Waalse formatiegesprekken.

Ecolo

Ecolo legde Michel Daerden onder de vorige legislatuur al zwaar het vuur aan de schenen over de lamentabele toestand van de Waalse wegen en begroting, die hij ondanks alle cijferwerk niet onder controle kreeg. Het valt moeilijk te ontkennen dat hij niet de vernieuwing uitdraagt waar Ecolo op aandringt.

Zowel Ecolo als de PS ontkennen dat de Franstalige groenen zijn verwijdering uit de Waalse regering hadden geëist, maar de verwachting leefde wel. PS-voorzitter Elio Di Rupo kon Daerden moeilijk op zijn post in de Waalse regering laten, een plaats waar hij gelet op zijn populariteit meer dan recht op had.

Hem aan de kant laten, was evenmin een optie, dat zou tot een opstand in Luik hebben geleid. Di Rupo heeft het dilemma opgelost door Daerden naar de federale regering te verkassen en Marie Arena (PS), die tot nu toe minister van Pensioenen was maar uit de gratie is gevallen van de PS-top, op te offeren.

Arena is na haar passage als Franstalig minister-president en het verhaal van de dure douche tijdens de renovatie van haar kabinet, nooit helemaal teruggekomen. Arena wordt opgeofferd, mee om een compromis over het asieldossier makkelijker te maken. Arena was ook minister van Maatschappelijke Integratie, en daarmee samen met Open VLD-minister Annemie Turtelboom verantwoordelijkheid voor het dossier.

Di Rupo zelf geeft een heel andere uitleg. De degradatie van Arena was volgens hem noodzakelijk om zijn ministers geografisch evenwichtig te kunnen verdelen en nieuw talent een kans te geven, de overheveling van Daerden naar het federale niveau komt er helemaal niet onder druk van Ecolo.

'Omdat de Waalse regering nu drie partijen telt, konden we het departement Begroting, waar hij zo'n grote expertise in heeft, niet meer claimen', zegt Di Rupo. Daarom was het volgens hem beter om Daerden minister van Pensioenen en Grootstedenbeleid te maken, een beleidsdomein waar er een 'fundamentele' discussie zit aan te komen en die hem als cijferaar als gegoten moet passen.

Vraag is of ze daar op hem zitten te wachten. Daerden is ongetwijfeld een sterkere figuur als minister van Pensioenen dan zijn voorgangster. In een regering die voor een bijzonder zware besparingsoperatie staat, zou de komst van een cijferaar als hij meer dan welkom moeten zijn.

Maar de reacties aan Vlaamse kant zijn, ook in de meerderheid, op zijn minst aan de lauwe kant. 'Hij is hier gedumpt', luidde het gisteren bitter in kringen van de meerderheid.

(Krantenartikel van 17 juli 2009)