De grote belspelrel en het einde van de belspeldel zijn binnen en buiten de media op gejuich onthaald. Terecht. Steengoede televisie, onderzoeksjournalistiek, humor en de triomf van burgerzin over geldgewin, en dat allemaal in één aflevering: een mens kan er maar vrolijk van worden.

En toch blijft er van alles wringen. Zoals de potsierlijke mededeling van VTM-eigenaar VMMa dat zij hun ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben genomen’ en de spelletjes stopzetten, ‘hoewel daar wettelijk niks mis mee was’... Pardon?

Beste dames en heren van de VMMa, het bedrog bleek niet alleen uit de uitzending van Basta, het is ook heel duidelijk te zien in talloze tv-beelden die al jaren op YouTube staan. Bellers die het goede antwoord duidelijk zeggen en die toch niet winnen, telefoonlijnen die plots worden dichtgegooid op commando van de regie, presentatoren die stiekem de envelop met het goede antwoord verwisselen, een juist antwoord dat toch fout wordt gerekend omdat de programmamakers er niet in slagen om hun eigen rekensleutel correct toe te passen, en zo kunnen we nog wel even doorgaan...

De VMMa heeft zich jarenlang medeplichtig gemaakt aan oplichting op grote schaal, en het bedrijf beseft dat maar al te goed. Maar het durft dat natuurlijk niet openlijk zeggen, want dan zet het zelf de deur open naar mogelijke juridische vervolging en schadeclaims. De communicatie van de VMMa heeft niets te maken met maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar alles met juridische indekking op advies van zijn advocaten. Dat men er nu een oorlogje VRT- VTM van probeert te maken, is een cynisch manoeuvre om de aandacht af te leiden van waar het echt om gaat: de centen, alweer.

Het is nu wachten op de eerste advocaat of de eerste onderzoeksrechter die ook zijn verantwoordelijkheid neemt. Oplichters en hun medeplichtigen horen niet alleen in de media, maar ook voor de rechtbank ter verantwoording te worden geroepen. En als blijkt dat ze de mensen op een oneerlijke manier geld hebben afgetroggeld, is het maar logisch dat dat geld terugbetaald wordt. Desnoods stoppen ze het in een fonds voor goede doelen, dat moet de rechtbank maar uitmaken.

Ook de politieke verantwoordelijken zouden best eens heel diep in de eigen boezem kijken. Zij hebben dit bedrog de facto mee georganiseerd en beschermd. De zo al gebrekkige wetgeving werd op het terrein nauwelijks afgedwongen. De staat verdiende, via de belastingen en via de opbrengsten voor het staatsbedrijf Belgacom, een aardige stuiver mee. En dat op de kap van de zwaksten - al zullen sommigen zeggen ‘de domsten’ - in onze samenleving.

Update: De VMMa argumenteert dat heel wat beelden waaruit fraude blijkt, zowel op YouTube als in de uitzending van Basta, afkomstig zijn van SBS (de eigenaar van VT4 en VijfTV). Dat bedrijf is intussen met de belspelletjes gestopt. Waarvan akte. Al blijft het interessant om uit te zoeken of er ook bij VTM en Ka2 niet af en toe geknoeid werd. Het probleem met de rekensleutel dat door Basta werd aangekaart, deed zich wel degelijk voor bij de VMMa-zenders. (wdp)