De tweede en laatste dag van de Europees-Afrikaanse top in Portugal werd gedomineerd door oude verschillen, die soms zelfs teruggrepen naar het koloniale tijdperk. Een algemene intentieverklaring geldt als het enige wapenfeit van de top.
De aanwezigheid van de Zimbabwaanse president Robert Mugabe zorgde voor veel commotie, mee door zijn toespraak waarin hij vier landen, waaronder Nederland, hekelde wegens het overnemen van het harde Britse standpunt ten aanzien van Zimbabwe.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei zaterdag dat de hele EU Mugabe's bewind veroordeelt. 'We mogen niet onze ogen sluiten als de mensenrechten in het geding zijn', zei Merkel. De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki, die optreedt als bemiddelaar tussen Mugabe's regering en de Zimbabwaanse oppositie, zei dat Europese bemoeienis niet op prijs wordt gesteld.
Mugabe bestempelde Nederland, Duitsland, Zweden en Denemarken in zijn toespraak als 'de bende van vier', die blindelings achter de Britse premier Gordon Brown aanlopen met hun kritiek op de mensenrechtenschendingen in Zimbabwe.
Groot-Brittannië beschuldigt Mugabe van economisch wanbeleid, mensenrechtenschendingen en minachting voor de democratie. De aanwezigheid van de Zimbabwaanse president was voor Brown reden genoeg om niet naar de top te komen.
Geen handelsakkoord
Ten aanzien van de handel konden de Europese en Afrikaanse leiders zondag geen overeenstemming bereiken. Voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie zei dat de EU bereid is om Afrika de onbelemmerde toegang te geven tot haar markten, maar beseft ook dat het verschil in welvaart het bereiken van een handelsakkoord zou kunnen bemoeilijken.
De Senegalese president Abdoulaye Wade zei dat de meeste Afrikaanse leiders de voorstellen van de EU voor een vrije handelszone hadden verworpen, omdat die niet in het belang van Afrika zouden zijn. Voorzitter van de Afrikaanse Unie Alpha Oumar Konare riep Europa op om zijn koloniale benadering overboord te zetten. 'Afrika's rijkdommen moeten een eerlijke prijs opbrengen', zei hij.
De Europese landen hopen een graantje mee te pikken van de groeiende Afrikaanse afzetmarkten. Haast is daarbij geboden, omdat China in Afrika momenteel hard aan de weg timmert. De Afrikaanse leiders zouden in hun landen graag meer Europese investeringen en knowhow verwelkomen, om de levensstandaard op het continent te verhogen.
