AMSTERDAM - Alfred Henry Heineken was een schorpioen. "Die kruipen liever weg in het donker", zei de biermagnaat ooit over zichzelf, op een zeldzaam moment van zelfbespiegeling. Freddy Heineken was naar eigen zeggen geen feestbeest, maar slechts een doodgewoon burgermannetje dat zijn avonden thuis voor de televisie doorbracht. De steenrijke bierbrouwer overleed donderdag op 78-jarige leeftijd in zijn woning in Noordwijk.
Freddy Heineken verstopte zich niet altijd in het donker. Hij stond bekend als iemand met wie je kon lachen, als een levensgenieter en als een prater die aan de lopende band ideeën, meningen, moppen en bespiegelingen over zijn gesprekspartner uitstortte. "Een lelijke vent als ik moet toch wat. Als ik nou lang en knap geboren was, dan wasik natuurlijk nooit zo leuk geworden", zei hij tegen HP/De Tijd. Het weekblad doopte hem vervolgens "Freddy never-a-dull-moment Heineken". Hoewel hij "graag eenzaam" was, had hij een zeer brede kennissenkring, inclusief Frank Sinatra en de koninklijke familie.

Freddy Heineken was een vat vol bruisende ideeën. Beroemd is zijn ingeving de e's in zijn eigen naam te kantelen, zodat ze op lachende gezichtjes leken die gezelligheid uitstraalden. Maar Heineken stortte zich ook vol overtuiging op het inrichten van woningen, de fotografie, het verzinnen van grappen (voor Wim Sonneveld), het verzamelen van kunst, het componeren van muziek en het uitvinden van bijvoorbeeld een theepot met een roermechanisme, zodat de thee beter trekt.

Dat zijn inventiviteit niet altijd de gehoopte waardering kreeg kon hem nauwelijks afremmen. Een van de meest roemruchte mislukkingen was de World Bottle, een vierkante fles die na het nuttigen van de inhoud als baksteen kon worden gebruikt: de oplossing voor de milieuvervuiling én de woningnood in de Derde Wereld. Heinekens plan strandde op het verzet van zijn mede-directeuren, die de 'WoBo' niet vonden passen bij het gekoesterde imago van het top-bier.

Aanvankelijk was lang niet iedereen overtuigd van de kwaliteiten van Freddy Heineken; na de Tweede Wereldoorlog reden voor vader Henry om zijn enige zoon naar de Verenigde Staten te sturen en daar de naam van de Nederlandse brouwer te vestigen. Zoon Alfred slaagde glansrijk in die opzet. In Amerika raakte hij overtuigd van het enorme belang van reclame, een terrein waarmee hij zich intensief bleef bezig houden.

Onder leiding van het enig kind van Henry groeide Heineken uit tot de een na grootste brouwer in de wereld, wiens gerstenat in 170 landen te koop is. Na de overnames van Amstel en Brand heeft Heineken in Nederland al jaren een marktaandeel van meer dan 50 procent. Het familiekapitaal groeide mee. Via de Heineken Holding controleert de familie een kwart van de ruim 50 miljoen aandelen.

De misschien wel rijkste man van Nederland is ook na zijn aftreden als president-directeur in 1989 een belangrijke rol in de brouwerij blijven spelen. Zijn met zorg gekozen opvolgers namen belangrijke beslissingen alleen na overleg met Mijnheer Heineken. Zijn luxueuze kantoor aan het Amsterdamse Weteringplantsoen ligt op een steenworp afstand van het hoofdkwartier aan de Stadhouderskade.

De rijkdom keerde zich tegen Freddy Heineken op 9 november 1983, toen hij op het Weteringplantsoen werd ontvoerd, samen met zijn chauffeur Ab Doderer. De twee zaten onder erbarmelijke omstandigheden drie weken vast in een oude timmerfabriek in het Amsterdamse havengebied, totdat de politie hen bevrijdde, na de betaling van naar schatting 35 miljoen gulden losgeld. Bijna luchthartig zette Heineken zich over de traumatische ervaring heen: "Heb ik toch nog voordeel van dat slechte geheugen van me".

Na de dood van Freddy wordt het stokje van de familie overgenomen door zijn dochter Charlene, enig kind, getrouwd met een Engelse bankier, wonend in Zwitserland en moeder van vijf kinderen. Tot tevredenheid van haar vader ("Ze deed het heel goed. Een bewijs dat vrouwen echt niet altijd inferieur zijn") vervulde Charlene haar rol in de onderneming. Sinds 1988 is ze lid van de raad van beheer van de Heineken Holding. Haar echtgenoot M.R. de Carvalho is lid van de Raad van Commissarissen bij Heineken N.V.

Over hun vader en schoonvader is in al die jaren vrijwel geen kwaad woord geschreven. Heineken wilde dat graag zo houden. Op plannen van een journaliste om een biografie over hem te schrijven, reageerde hij als door een wesp gestoken. Een "roddelboek" volgens Heineken, die de verslaggeefster waarschuwde. "Ze moet oppassen - mijn sterrebeeld is schorpioen. Als ik word aangevallen kan ik heel venijnig worden".

Wist je dat je ook zonder abonnement elke maand 3 betalende  plus-artikels kunt lezen?

Lees gratis ›

Vul je e-mailadres en wachtwoord in