SINDS 10 november kunnen Delhaize-klanten in alle supermarkten met hun Visakaart terecht. De tweede grootste keten van het land was daarmee niet de eerste die de klant behalve de Bancontact/MisterCash-kaart ook een kredietkaart door het gleufje bij de kassa liet trekken. De Franse hypermarktketen Cora biedt zijn Belgische klanten al sinds oktober 1997 die mogelijkheid.

Na Delhaize is nu ook GB, de nummer één onder de Belgische supermarkten zijn kassa's in een sneltreinvaart aan het aanpassen, maar nog niet alle winkels zijn al klaar.

Bij dat alles is Colruyt, de nummer drie onder de Belgische supermarkten, een opvallende afwezige. Daar is een goede reden voor, blijkt na een telefoontje met de commerciële directie. ,,Wij houden vast aan onze politiek van laagste prijzen. Als een klant elders minder betaalt voor hetzelfde product, betalen wij prompt het verschil terug en passen wij onze prijs aan. Die politiek kunnen wij voorlopig niet combineren met een relatief duur betaalmiddel als Visa.''

Ook bij Delhaize geven ze toe dat de kredietkaart duurder is, maar welk percentage van het aan de kassa betaalde bedrag de supermarktketen aan Visa afstaat, blijft een goed bewaard geheim. Concurrent GB en Citibank, BCC en Europabank, de drie licentiehouders die in ons land de verwerking van Visa-betalingen doen, houden de tanden eveneens op elkaar. Maar ,,een klant die met Visa betaalt, brengt ons minder op dan een die zijn debetkaart van Bancontact/MisterCash gebruikt'', geven ze bij Delhaize toe.

Voor het gebruik van die debetkaarten rekenden de supermarkten tot twee jaar geleden eerst 2, later 5 frank per verrichting aan. Die 5 frank was een deelname in de telefoonkosten voor het on line controleren van de pincode (de geheime code van 4 cijfers). De supermarkten hebben altijd volgehouden dat de werkelijke kosten ongeveer het dubbele bedragen.

Bij een gemiddelde transactie aan de kassa van een supermarkt verschijnt ongeveer 1.500 frank op het ticket. Het gebruik van de Bancontactkaart kost de supermarkt dus door de bank gerekend 0,6 tot 0,7 procent van het ontvangen bedrag. Bij Visa zijn er niet alleen telefoonkosten. De winkel(keten) betaalt ook voor een aantal faciliteiten die de Visakaart biedt. Grote klanten betalen daarvoor minder dan kleine. Een kwestie van omzet en van onderhandelen.

Waarom zijn de supermarkten bereid die kosten te dragen? ,,Het aankoopcomfort van de klanten'', luidt het. ,,Wij willen een zo breed mogelijke waaier van betaalmiddelen aanvaarden om zoveel mogelijk klanten terwille te zijn.'' Ook buitenlandse klanten in de grote steden en in de grensstreken hoopt men met Visa te lokken.

Zeker even belangrijk is het veiligheidsaspect. Elke betaling met een kaart zorgt voor minder geld in de kassa en leidt uiteindelijk tot minder geldtransporten. Ten slotte is er ook de nakende overgang naar de euro. Delhaize en GB verwachten dat de stap van de frank naar de euro kleiner zal zijn als hij met een krediet- of betaalkaart wordt gedaan.

En de klant, moet die zich laten verleiden door de nieuwe betaalmogelijkheid of ze links laten liggen? Voor één keer kan het antwoord ondubbelzinnig ,,doen'' luiden. Betalen met een kredietkaart heeft bijna alleen maar voordelen, tenzij je werkelijk heel ongedisciplineerd bent en daardoor plots veel meer begint uit te geven. Een kredietkaart impliceert een automatisch en vooral gratis krediet tot het midden van de volgende maand en dat laat je toch niet zomaar liggen.

Een mini-enquête in eigen omgeving leert dat een gezin al gauw 20.000 frank per maand achterlaat bij de zelfbedieningszaak. Wie die aankopen voortaan met de Visakaart doet, krijgt vanaf nu als het ware een permanent krediet van 20.000 frank. In december betaal je immers niets. Je Visakaart geeft je krediet tot ongeveer het midden van januari.

Dan valt de factuur van 20.000 frank in de bus, maar dan zijn al twee weken van januari verlopen. Er is al een nieuw krediet van 10.000 frank opgebouwd dat vóór de volgende betaaldatum aanzwelt tot 30.000 frank (20.000 frank van januari en 10.000 frank van de eerste helft van februari). Midden februari wordt 20.000 frank betaald, blijft 10.000 frank krediet, enzovoort. Gemiddeld beschik je dus over 20.000 frank krediet.

Als je die 20.000 frank niet gewoon aan iets anders besteedt, maar belegt tegen 3,5 of 4 procent netto, brengt die 20.000 frank extra je jaarlijks 700 tot 800 frank rente op, precies de prijs van een Visakaart bij de meeste banken. Eigenlijk betaalt de supermarkt dus je kaart.

En dat is precies het leuke van de hele zaak. Sommige mensen aarzelen (terecht) en vragen zich af of ze wel een kredietkaart nodig hebben. Als je ze enkel gebruikt voor de jaarlijkse vakantie, haal je er de kosten niet uit. Dankzij Delhaize en GB rijst de vraag niet meer en kun je het hele jaar door gratis over een Visa en het daaraan verbonden krediet beschikken.

Uiteraard gaat dezelfde redenering op voor alle uitgaven met een kredietkaart. Het is onder meer daarom dat mensen zich zo'n kaart veroorloven. Wie regelmatig uit eten gaat, vaak de betere kledingzaken bezoekt, frequent wat vakantie in het buitenland neemt,... heeft er baat bij. Maar door de stap naar de supermarkt te doen, kan de Visa plots worden gebruikt voor uitgaven die iedereen doet. En dus komt de kaart ook binnen (nagenoeg) ieders bereik.

Maar populariteit is nu al niet bepaald een probleem voor de kredietkaart.

In België zijn er al 2,15 miljoen Visakaarten in omloop, naast 450.000 Eurocard-MasterCard-kaarten en nog ongeveer 250.000 andere kaarten zoals American Express en Diners Club. Samen bijna drie miljoen kredietkaarten of gemiddeld iets meer dan één kaart per gezin. Samen zullen die dit jaar zelfs zonder Delhaize of GB goed zijn voor ongeveer 30 miljoen betalingen.

De gewone kredietkaarten die uitgegeven worden door KBC, de Fortisgroep en Citibank beschikken meestal over een uitgavelimiet - het bedrag dat je maandelijks met je kaart mag uitgeven - van 100.000 frank. Bij de BBL en het Gemeentekrediet wordt standaard gewerkt met een limiet van 50.000 frank (het minimum dat Visa International oplegt) en kan dat bedrag op verzoek van de klant optrekken, als die voldoende solvabel is.

Daar moet je wel rekening mee houden als je de Visa plots voor lopende uitgaven begint te gebruiken. Nu al blijkt uit gesprekken met bankiers dat klanten vaak voor de maanden augustus en september een tijdelijke verhoging van hun kredietlimiet vragen. Bij de combinatie van vakantiebetalingen en ,,terug naar school'' volstaat de limiet van 50.000 frank vaak niet en zelfs die van 100.000 moet soms worden overschreden.

Wie vanaf vandaag ook nog 20.000 frank per maand in de supermarkt betaalt met zijn Visa, moet even nagaan of zijn huidige limiet dan nog volstaat.

Om af te ronden toch één duidelijk, maar moeilijk te vermijden nadeel van de Visakaart. Wie nu in de supermarkt vooral zijn debetkaart (Bancontact/MisterCash) gebruikt, kan aan de kassa wat extra geld tanken door het te betalen bedrag naar boven af te laten ronden. Zo speelt de supermarkt even voor bank. Met dat type kaart kan dat gemakkelijk omdat de kosten per verrichting een vast bedrag zijn.

Met de Visa is dat niet het geval. Hoe hoger het bedrag dat met een kredietkaart wordt betaald, hoe hoger de kosten voor Delhaize of GB liggen. En als tegenover een deel van die kosten geen aankopen staan, vermindert de winstmarge van de supermarkt.

Voorlopig is er met Visa dus geen sprake van cash geld aan de kassa. Maar waar in Vlaanderen moet je nog meer dan twee straten omlopen om een biljettenverdeler tegen te komen?