Malta kon tot vandaag niet alleen pronken met 's werelds oudste tempelcomplexen, ook de Maltese bussen konden we zonder voorbehoud onder het Maltese erfgoed catalogeren. Leylands en Bedfords van net na de tweede wereldoorlog slingerden zich elke dag puffend en zwetend een weg door de nauwe straatjes en langsheen de vele pittoreske dorpskernen die het eiland rijk is. Zweten deed je als passagier ook in de bus. Airco ontbrak en enkel de openstaande deur en ramen zorgden voor een beetje verkoeling.
De toeristen vonden de oldtimer bussen, een overblijfsel van de Britse koloniale periode, best gezellig. De souvenirwinkels deden gouden zaken met de verkoop van busposters en speelgoedmodellen. Een ritje kostte amper 47 eurocent (Deed er iemand beter in Europa? Ik denk het niet). De oldtimer bussen waren aan de buitenkant allemaal geel-rood geverfd en aan de binnenkant volledig volgens de eigenzinnige smaak van de chauffeur-eigenaar ingericht. Dat betekende meestal een dashboard versierd met enkele heiligenbeelden en bidprentjes en uiteraard ook een sjaaltje van de favoriete voetbalclub of bandclub plus nog een hele reeks stickers a la 'I love Jezus' . De chauffeur met hemd wagewijd open leunde zomer en winter met één arm uit het raam en toonde maar wat graag zijn ervaren rijkunsten. Een halte aanvragen deed je door aan een strakke koord te trekken die dan vooraan in de bus een bel deed rinkelen.
Sinds vandaag is het geschiedenis. Sinds 3 juli 2011 heeft Malta vijftig jaar achterstand ingehaald en Europa's meest moderne buspark in dienst genomen. Het Brits/Duitse transportbedrijf Arriva won een tender en introduceerde een nagelnieuwe (Chinese) busvloot die flink wat minder CO2 uitstoot, met airco en electronische infoborden is uitgerust. De prijzen zijn lichtjes verhoogd en toeristen betalen voortaan meer dan Maltese residenten. Dat laatste leidt tot een hele polemiek en de EU is alvast een onderzoek gestart.
Van de ene dag op de andere die nieuwe bussen laten rijden en totaal nieuwe gedecentraliseerde routes openen met nieuwe chauffeurs in uniform én met das is een hele uitdaging. Zelfs voor het ervaren Arriva, zo bleek vandaag. Een dertigtal van die nieuwe chauffeurs besloot dan ook nog eens te staken. Het was chaos vandaag zegt de ene, problemen beperkt tot kinderziektes zegt de andere. Busje komt zo, busje komt later, busje komt té laat en regelmatig kwam busje ... niet. Arriva belooft heel snel beterschap.
In ieder geval, het wordt wennen. De oldtimer bus was met Malta vergroeid zoals de chocolade en de friet met België. Wat er met dat nu afegschreven werelderfgoed op wielen zal gebeuren staat nog niet vast. Er wordt gedacht aan een museum en de nostalgici zouden toch nog enkele oude bussen willen behouden om er de vele toeristen mee rond te rijden.
