BERLIJN - De Duitse kanselier Angela Merkel heeft op de viering van de vijftigste Verjaardag van het Verdrag van Rome krachtig gepleit voor een ,,nieuw fundament’’ voor de Europese Unie tegen de verkiezingen van het Europees Parlement in 2009. Maar ,,in persoonlijke naam’’ verwees ze ook naar de ,,joods-christelijke wortels’’ van Europa.
Merkels toespraak was veel krachtiger dan de matte Verklaring van Berlijn die op vrij algemene ontgoocheling is ontvangen omdat ze rond alle moeilijke punten heen slalomt.
Zo is er tot vrijdagavond laat nog telefonisch onderhandeld tussen Angela Merkel en diverse hoofdsteden omdat het woord ‘Europese integratie’ niet eens in de tekst voorkwam. Uiteindelijk is die term toch in de inleiding geraakt. Anderzijds is er van de specifieke besluitvormingsmethode geen sprake. In de Verklaring wordt alleen gesproken van ,,het democratisch samenspel tussen de lidstaten en de Europese instellingen’’ en van de Europese Unie die ,,gegrondvest is op gelijke rechten en solidaire samenwerking’’. Zo kunnen wij een billijk evenwicht tussen de belangen van de lidstaten tot stand brengen’’ aldus de verklaring. Die passage moest in feite het initiatiefrecht van de Commissie en het medebeslissingsrecht van het Parlement en de Raad bevestigen.
Opvallend was dat Angela Merkel, die emotioneel aan haar jeugd in Oost-Berlijn herinnerde, nadrukkelijk een passage citeerde uit de preambule van het Verdrag van Rome waarin sprake is van het proces van de ,,totstandbrenging van een steeds hechter verbond tussen de volkeren van Europa’’. Die passage die eveneens nadrukkelijk naar de ‘integratie’ verwijst werd tijdens de onderhandelingen over het nieuwe grondwettelijke verdrag geschrapt.
Maar in haar toespraak haakte ze ook indirect in op de felle kritiek van Paus Benedictus XVI die zaterdag in Rome zei dat de Unie haar christelijke wortels verloochent.
Merkel onderstreepte dat de waarden van Europa onaantastbaar zijn. ,,Voor mij persoonlijk refereert het begrip tussen de mensen ook naar de joods-christelijke wortels van Europa’’.
Na de ondertekening van de Verklaring van Berlijn kwamen de staatshoofden en regeringsleiders bijeen voor een werklunch waar ze de eerste afspraken zouden maken voor de verdere delicate discussies over een nieuw verdrag over de hervorming van de instellingen. In juni moeten ze daarvoor een kalender en werkmethode vastleggen.
