Vandaag begint officieel de 'blokperiode' voor studenten. Met zo'n 200.000 gaan ze aan de slag met boeken, schema's, theorieën, oefeningen, maquettes, proefbuizen, gedichten en filosofische gedachten. Velen onder ons hebben tot ver in hun latere leven nog nachtmerries over gemiste examens, zo hevig kan die studiedruk in onze kleren kruipen.
Waar we destijds, in de jaren tachtig, zeker niet over nadachten, was onze slaap. Naar de examens toe sliep je minder, en in de examens sliep je soms een nacht niet, en de extreemsten onder ons slikten Captagon en blokten hele nachten door. Gezond was het niet, maar de examens duurden hooguit drie weken. Dat overleefden we wel.
Vandaag blijkt de studiewereld veranderd. Het systeem van de semesterexamens zorgt nu twee keer per jaar voor de hele cyclus van blok en examens, en vele studenten moeten of kunnen in de loop van het jaar werkjes maken, waardoor ze eigenlijk maar fatsoenlijk beginnen te blokken wanneer de blok begint. Vooraf schema's maken, de cursus inrijden: het wordt er enkel moeilijker door.
Hoe lossen studenten dat vandaag op? Velen vinden hun weg wel, anderen niet, dat was vroeger ook zo. Maar ik heb niet de indruk dat er vroeger zoveel slaapproblemen waren, en nog minder dat er vroeger veel slaapmedicatie genomen werd door studenten. Eender welke student die ik de voorbije weken vroeg of hij/zij Zolpidem (een populaire, sterke inslaper) nam of genomen had, zei ja.
Is dat zorgwekkend? Op zich misschien niet, want het gaat vaak om kortstondig gebruik om een acute reden. Maar om vele redenen is het wel zorgwekkend: een gewoonte raakt geïnstalleerd, verslaving is mogelijk, er is lang niet altijd een medische begeleiding. De slaappil staat vandaag letterlijk in de keukenkast naast de vliersiroop. En zo te horen soms ook naast de Rilatine, een pepmiddel.
Er is ergens iets serieus scheefgelopen. Professoren die ik sprak vinden dat de studiedruk toch verminderd moet zijn door de spreiding. Zij wijten de gegroeide stress aan de maatschappelijke druk, aan het effect van de sociale media die jongeren in een keurslijf van permanent multitasken dwingen. Terwijl het er in de blok om gaat evenwicht te bewaren en je zo goed mogelijk te concentreren.
Maatschappelijke en studiedruk leiden tot stress. Stress leidt tot slaapstoornissen. Slaapstoornissen leiden tot concentratieverlies. Concentratieverlies maakt pepmedicatie nodig. Pepmedicatie houdt wakker, waardoor slaapmedicatie moet aanvullen. Medicatie houdt de druk in stand. De druk leidt tot stress …
Het is een vicieuze cirkel die doorbroken moet worden. De universiteiten en hogescholen moeten de excessen aanpakken en de alternatieven veel meer in de kijker stellen. 'Mens sana in corpore sano', een gezonde geest in een gezond lichaam, moet opnieuw een ideaal zijn.
